“Ik ben de grondlegger”: in gesprek met basslinekoning DJ Q
Photo by Vicky Grout

FYI.

This story is over 5 years old.

Muziek

“Ik ben de grondlegger”: in gesprek met basslinekoning DJ Q

De bassline-legende vertelt over Niche, Sheridans en de invloed van z’n legendarische track Fear.

Het was een goed jaar voor DJ Q. In november vorig jaar zag je hem in It's Bass up North, in de Engelse tv-serie over muziekscenes, Music Nation. De eerste keer dat er op tv aandacht werd besteed aan de hoogtijdagen van de bassline. In februari stelde Q Bassline Festival samen, een acht uur durend festival met namen als Jamie Duggan en DJ EJ. Schijnbaar is hij als dj drukker dan ooit, met doordeweeks optredens voor studenten en in het weekend optredens door het hele land. Vorige maand bracht hij twee van zijn meest gewilde dubs - Rocky uit 2009 en Poison uit 2010 - uit bij het label Local Action van Tom Lea. Dat label is zo'n beetje een synoniem voor Q's ontwikkeling van de afgelopen vijf jaar geworden.

Advertentie

Beide tracks ontstonden vlak nadat bassline in 2007 en 2008 een beetje geflirt had met de mainstream. Toen jij en je vrienden van de ene op de andere dag ineens dubstep ontdekten, verdween het commerciële belang van de scene. Er kwam een dikke laag van algehele malaise en uitputting over de muziek te liggen. Sommige producers zetten er tijdens deze periode een punt achter, om nooit meer terug te komen. Anderen, zoals Freddo uit Sheffield, pakten door en produceerden daarmee misschien wel de vetste basslinetracks ooit. Freddo's Memories uit 2010 heeft in het Britse collectieve geheugen dezelfde status als Heartbroken van T2.

De tracks die Q in deze periode produceerde brachten de sound tot een soort climax, het best geïllustreerd door nummers als Bang, DC Gang en zijn remix van Giggs' Talkin The Hardest. Hij twijfelt een beetje, als hij wordt gevraagd naar zijn typische snerpende sound, die in al z'n tracks terugkomt (Joseph Patterson noemt het 'Greezeline') te benoemen: "Ik weet niet hoe je die herrie zou moeten noemen of hoe je het moet beschrijven… Dat was gewoon een poging om anders dan alle anderen te klinken." De eerste keer dat hij dat geluid gebruikte was in zijn remix van Deekline's I Don't Smoke The Reefa: "Het begon op dat nummer, en daarna op Dangerous Fear," een bewerking van z'n legendarische track Fear.

Om een idee te krijgen van hoe invloedrijk Fear was bij het bepalen van de richting van bassline na 2008, hoef je maar te kijken naar het aantal remixes, versies en imitaties dat werd uitgebracht door zowat elke producer in de scene. Subzero's Fear, Burgaboys' Fearless en DJ Pantha's Team Get Loco Fear zijn een paar tracks die het opsnorren wel even waard zijn. Volgens Q ontstond die imitatietraditie bij producers en dj's die wekelijks draaiden in de tweede Niche, de opvolger van de club waar bassline ontstond: "Als je in Niche een track draaide had iedereen een week later iets gemaakt dat erop leek. En dat was prima, want zo werden een hoop vette tracks gemaakt." Hoeveel vette tracks er zo ook werden gemaakt, voor Q is er geen discussie over wie de stijl in eerste instantie ontwikkelde: "Ik was de grondlegger."

Advertentie

Fear is ook belangrijk om te kunnen begrijpen waar bassline oorspronkelijk uit voortkwam. "Fear komt uit 2002. Ik heb het gemaakt en vervolgens tijdenlang niet meer gespeeld," vertelt Q. "Toen ik in Dewsbury speelde, gooide ik 'm er toch op waardoor hij een soort van terugkwam. Het was de eerste keer dat een groot publiek het hoorde." Met die originele versie uit 2002 (er staat online een opname, als je weet waar je moet kijken) wilde hij voortborduren op de duistere 4x4-garagesound van EZ en Slimzee, geproduceerd door gasten als Bigshot, D'n'D (aka 'Artwork' Arthur Smith & Dean Wilson), DJ Oddz en DJ Narrows. Narrows' track Legacy was volgens Q de inspiratie voor Fear. "Het was Legacy. Zeker Legacy. Dat was de inspiratie voor die track. Als je Legacy luistert, snap je wat ik bedoel." Toen rond 2003 in Londen de grime zich vanuit de dark garage ontwikkelde als een zelfstandig genre, werden de 4x4-tracks langzaam vergeten in de scene. Maar in het noorden van Engeland bleven ze populair. De snelle four-to-the-floors van rond de 140 bpm en de vervormende baslijnen waren de perfecte aanvulling op de speed garage uit de jaren negentig, die in de Niche nog steeds werden gedraaid.

Zo kwam de basslinescene onder de aandacht van Q. "Dat is hoe ik in de scene ben gerold… Om eerlijk te zijn gaf ik geen reet om bassline. Niche was gewoon de club waar mensen diep in de nacht naartoe gingen," zegt hij. "En toen hoorde ik daar een paar platen en draaiden ze dezelfde dingen die ik als garage-dj draaide… D'n'D, mijn werk, eerder spul van Wideboys, Delinquent." Rond die tijd, 2003 en 2004, begon bassline zich te ontwikkelen als de typische sound van Noord-Engeland. De 4x4-tracks van de dark garage-producers kun je zien als vroege voorbeelden van bassline. Een beetje op dezelfde manier als de Pulse X-variaties van Youngstar gezien kunnen worden als proto-grime. De eerste echte bassline werd uiteindelijk gemaakt door producers als Booda. Q: "De grondleggers van de basslinesound waren Booda, FB & Zibba en Veteran. Bovendien produceerde Booda toen nog tracks voor zo'n beetje iedereen."

Advertentie

Wat is volgens Q het belangrijkste moment in de ontwikkeling van bassline? Hij hoeft er niet lang over na te denken: "Toen Niche z'n deuren sloot, was dat nogal een ding." Daarmee verwijst hij naar de originele Niche op Sydney Street in Sheffield. Die sloot in 2005, na de beruchte politie-inval onder de naam Operation Repatriation. "Omdat Niche sloot, kon de scene gaan groeien, omdat ook andere steden zo hun bassline-feesten konden gaan organiseren." Een van de hotspots werd de koeienschuur-annex-voormalig-Northern-Soul-club Sheridens (of Unit 50) in Dewsbury, 12 kilometer ten noordoosten van Q's geboorteplaats Huddersfield. "Toen Niche sloot werd dat de place to be voor de bassline… De eerste zes keer dat ik er speelde was de tent leeg. Toen deed Download daar een evenement en stond het ineens vol, je kon niet eens bewegen! Elke week stond het stampensvol. Mensen kwamen uit alle hoeken: Manchester, Birmingham, zelfs uit Londen. Uiteraard Sheffield, Huddersfield, Leeds Bradford, Nottingham, Leicester. Eigenlijk uit het hele land."

Behalve dat Sheridens het hoofdkantoor voor bassline werd, gaf het aan veel producers de gelegenheid om hun dj-talenten aan te scherpen: "Het gaf een heleboel andere dj's de kans om door te breken. T2 speelde er zijn eerste set. TS7 speelde er zijn eerste set. Paleface kreeg zijn eerste gig in het noorden. Het hielp de scene groeien." Q's gevoelens weerspiegelen die van DJ Paleface. In de sleevenotes van zijn Rinse:05-mix staat: "[Sheridans] was de locatie voor bassline, dat is waar het echt begon. Iedereen heeft het over Niche, maar dat bestond zo'n tien, twaalf jaar, en er gebeurde niets. Voor mij begon het allemaal in Dewsbury, in november 2006."

Advertentie

Sheridan en Niche behoren tot het verleden, maar 2015 ziet de terugkeer van de grootschalige ravesetting in de vorm van het Bassline Festival. Toen ik de eerste editie bezocht viel me één ding op: de uiteenlopende leeftijd van het publiek. De Niche- en Casa Loco-divas dansten zij aan zij met groepjes in Stone Island gehulde 20-plussers. Zwermen jongens in tweekleurige North Face-jassen en meisjes bedolven onder tweedehands Burberry-items gooiden met bier als hun favorieten Candy Shop van Pantha of Dirty Diner van Brett Mavericks voor de tiende keer gedraaid werden.

Waarom slaat het Bassline Festival volgens Q zo aan bij de huidige generatie ravers? "Weet je wat het is, veel mensen zijn opgegroeid met bassline, maar hebben de mogelijkheid gemist om erop uit te gaan. Dus iedereen probeert nu gewoon die kans te grijpen." De sound sluit aan bij de voorkeuren van tieners de afgelopen jaren. Een groot deel heeft de deep house, de dip-dye shirts en de Nike Huaraches ingeruild voor grime, trainingspakken en een paar Air Max 95's. Het is dus niet zo vreemd dat de nieuwe generatie uit de geboortestreek van de bassline opnieuw geïnteresseerd is in het genre, dat zo'n belangrijke stempel heeft gedrukt op hun kindertijd. Datzelfde geldt voor de nieuwe generatie Londenaren die de grime uit het Cannel U-tijdperk opnieuw heeft ontdekt.

Misschien is dit een typisch voorbeeld van 'Retromania', zoals Simon Reynolds beschreef: een generatie die prat gaat op een een verleden dat ze zich wel kunnen herinneren, maar nooit aan hebben deelgenomen. Of misschien is het een post-ironische culturele houding, die samenvalt met bijvoorbeeld vintage hardcorepetten. Maar laten we die discussie even bewaren voor een toekomstige terugblik op de jeugdcultuur in het Groot-Brittanië van Cameron.

En om eerlijk te zijn, wie kan het wat schelen? De mode- en muziekvoorkeur van de jeugd is nog nooit zo goed geweest, sinds de laatste keer dat een 96 kbps Limewire-versie van Jamie Duggan juli track.12 bby boy! werd afgespeeld op een Sony Ericsson W600 op de achterbank van een bus ergens in Kirklees.

DJ Q's Rocky/Poison is nu verkrijgbaar via Local Action — bestel 'm hier

Volg DJ Q op Facebook // SoundCloud // Twitter