Met Opening Shows tast Dekmantel opnieuw de grenzen af

Nog anderhalve week en de mondiale elektronische muziekwereld kijkt naar Amsterdam. Dan vindt de vierde editie van Dekmantel Festival plaats, met drie festivaldagen in het Amsterdamse Bos en aansluitend feesten in de Melkweg. Vorig jaar was er al een openingsconcert op de donderdag in het Muziekgebouw aan 't IJ. Dit jaar is dat uitgebreid onder de naam Opening Shows, in samenwerking met het Amsterdams Fonds voor de Kunst, en de locaties Bimhuis, Tolhuistuin, EYE en het Muziekgebouw. Er is donderdag 4 augustus een indrukwekkend affiche met acts als Azymuth en Cabaret Voltaire, experimentele shows van het label Raster-Noton, live-radio door Red Light Radio en The Rest Is Noise, plus gratis toegankelijke panels gecureerd door Resident Advisor en een clubnacht in Tolhuistuin, die ook gratis is.

We wilden meer te weten komen over dit nieuwe initiatief van het meest gezaghebbende elektronische muziekfestival op Nederlandse bodem. We spraken af met programmeurs Thomas Martojo (Dekmantel), Boye 't Lam (Paradiso/Tolhuistuin) en Shane Burmania (Muziekgebouw aan 't IJ, The Rest Is Noise) over hun project aan 'het Blauwe Plein'.

Boye en Thomas begonnen met feestjes voor respectievelijk Rush Hour en Dekmantel, waar de nadruk op dansen ligt. Dat is bij jou niet het geval toch, Shane?
Thomas: [Lachend] Nee Shane, bij jou mag er niet gedanst worden.

Boye: En ook niet gelachen.

Thomas: Het is heel serieus allemaal.

Shane: Ik weet niet of er veel verschil is. Een beetje misschien.

Thomas: Jullie doen het misschien iets meer vanuit het experiment.

Shane: Ja dat is waar. Dat brengt een andere soort vrijheid met zich mee. Het is niet alleen maar geslaagd als mensen dansen. Op die manier kun je ook een andere kant van elektronische muziek laten horen.

Dekmantel is flink aan het uitbreiden op de donderdag: vorig jaar met het Muziekgebouw, nu ook met Tolhuistuin, EYE en het Bimhuis. Waarom eigenlijk?
Thomas: Toen we met de programmeurs samenkwamen, viel de term 'het Blauwe Plein' een aantal keer. Als je 't IJ als een plein beschouwt, zijn dit allemaal locaties die zich tot elkaar verhouden.

Shane: We waren enthousiast over het idee van een festival waarbij je per boot van de ene locatie naar de ander kunt gaan. Hoe tof is het dat er een pontje klaarstaat om je van het Muziekgebouw naar EYE te brengen?

Thomas, waarom doe je de Opening Shows eigenlijk niet ook gewoon in het Amsterdamse Bos? Dat zou prima te combineren zijn met acts als ESG en Holly Herndon.
Thomas: Een optreden in het Bimhuis is natuurlijk totaal anders dan een openluchtfestival. Bij dat laatste staat het feest voorop. Soms heeft de keuze voor waar een act staat ook te maken met specifieke technische eisen, waardoor het gewoon lastig is in het bos.

Boye, waarom doet Paradiso mee aan de Opening Shows?
Boye: Een belangrijke reden is dat Paradiso te maken heeft met een clublandschap dat de afgelopen jaren flink is veranderd. Er zijn veel plekken bijgekomen die heel specifiek programmeren. Het is daardoor makkelijker geworden om obscure muziek te ontdekken. Voor elektronische waar je niet echt op kunt dansen, is het als podium nog wel lastiger om een publiek te bereiken. Dekmantel is een keurmerk voor veel mensen, als zij een artiest boeken, weet je als bezoeker dat je iets goeds te zien krijgt. Laatst hadden we bijvoorbeeld een jazzconcert van Idris Ackamoor & The Pyramids. Dat had perfect bij de Opening Shows gepast, maar er komen twintig man op af, omdat het niet opvalt in de rest van de programmering van Paradiso en het grote aanbod in de stad. De bezoekers van de Opening Shows weten dat het iets anders is dan de normale Dekmantel-ervaring, maar het is wel duidelijk dat het om muziek gaat die verwant is aan dance. Dat verlaagt de drempel.

Shane, hoe kijken ze bij het Muziekgebouw aan 't IJ naar Dekmantel? Door veel muziekexperts wordt dance toch al snel op een grote hoop met EDM gegooid.
Shane: Het is voor de meeste mensen hier wel duidelijk waar Dekmantel voor staat. Het is ook mijn rol hier om de grenzen op te zoeken. Wat we in het Bimhuis doen, sluit ook aan op de traditie van die plek. We hebben bijvoorbeeld een optreden van Jaki Liebezeit, een free-jazzdrummer die vroeger met de krautrockband Can speelde. Thomas kwam aanzetten met Cabaret Voltaire, dat stond ook al heel lang op mijn verlanglijstje. En James Holden bijvoorbeeld, die vind ik echt fantastisch. Ik ben benieuwd wat hij gaat doen. Het is zijn enige show deze zomer, en hij gaat nieuw materiaal laten horen.

Thomas: We waren erg verbaast dat James Holden het überhaupt wilde doen. In principe gaan dit soort shows altijd samen met tours na bijvoorbeeld een albumrelease. We trekken hem nu dus echt de studio uit, waarbij we niet echt weten wat de vorm van het optreden is en hoe de bandformatie eruitziet. Super spannend.

Je ziet dat veel festivals nu artiesten boeken die jullie als Dekmantel ooit als eerste hadden. Zijn de Opening Shows een manier om je daarvan af te zetten?
Thomas: Als je het zo zegt, klinkt het erg berekenend. Ons motief was onszelf verbreden, en onszelf uitdagen in de programmering. Wat er dit jaar op de openingsdag staat, dekt het hele spectrum van muziek waar onze interesse naar uit gaat. Het is een combinatie van bijvoorbeeld oude bands waar de huidige elektronische muziek heel sterk door beïnvloed is, maar ook vernieuwende en experimentele acts die nu als voorlopers gelden. We kijken net een stukje verder dan we in het Amsterdamse Bos of de Melkweg doen.

Is de tijd er ook rijp voor om dit te proberen? Strange Sounds from Beyond was ook een succes, daar ging het ook de breedte en de diepte in.
Thomas: We denken het hele jaar na over hoe we het aankomende festival kunnen programmeren. Opeens ontstaat dan het idee dat we misschien Azymuth of Cabaret Voltaire kunnen boeken. Dan kijk je hoe je het een plek kunt geven binnen de programmering. De Openings Shows zijn voor ons een experiment, en het is de vraag hoe het uitpakt. Maar we worden er zelf erg enthousiast van. Misschien gaan we het in de komende jaren nog wel groter aanpakken. Maar eerst eens kijken hoe het dit jaar gaat.

Boye: Vergeleken met vijf jaar gelden is er op dit moment meer draagvlak in Amsterdam voor experimentele dingen. Een concert van Nils Frahm is vrijwel gelijk uitverkocht. Zo'n act maakt tegenwoordig een veel snellere groei door. Door Spotify is het makkelijker geworden om nieuwe muziek te ontdekken, en je hebt partijen in de stad als Red Light Radio en Dekmantel die open staan voor nieuwe geluiden. Je kan dus veel makkelijker je voeding halen op het gebied van verdiepende muziek, en dat zie je terug in het soort acts dat bezoekers kiezen. Meer mensen zijn actief op zoek naar waar ze heen willen.

Thomas: Dj's in Amsterdam spelen denk ik ook een grote rol. Veel van hen draaien zo gevarieerd, ik zou bijna de term 'eclectisch' willen gebruiken. Dat heeft impact op fanatieke bezoekers die altijd vooraan willen staan. Het ligt nu voor mijn gevoel helemaal open. De volgende stap is misschien dat grotere en meer algemene festivals dit soort muziek gaan programmeren.

Boye: Vorig jaar stond Jungle by Night op het hoofdpodium van Mysteryland. Zulke gekke combinaties kon je je een paar jaar geleden niet voorstellen.

Shane, je hoste met The Rest Is Noise een stage op Strange Sounds From Beyond. Heb jij het gevoel dat er meer draagvlak is voor experimentele muziek?
Shane: Jazeker. Vorig jaar hadden we Oneothrix Point Never op een dinsdag. Er stond zevenhonderd man binnen. Ik denk dat het voor een deel neerkomt op vertrouwen dat mensen hebben in bepaalde promotors in de stad. Daar werk je jaren aan, door steeds de grens een beetje op te schuiven. Dat maakt het leuk. Natuurlijk werkt niet alles even goed. The Rest is Noise is een onderzoekende serie, daar hoort het nemen van risico's bij.

Boye: Dat je soms wat minder bezoekers binnenkrijgt, is normaal. Er wordt vaak pas achteraf geoordeeld door het publiek. Omdat je het in een vroeg stadium deed, zullen ze achteraf zeggen: "Deze organisatie was toonaangevend voor die tijd". Op die beleving kun je voortbouwen, om over langere tijd uit te groeien tot een autoriteit op dat gebied.
Al die ervaringen bij elkaar zorgen ervoor dat er langzaam iets verandert. Veel mensen beroepen zich op wat andere mensen tof vinden. Dat zal niemand erkennen, maar zo werkt het vaak wel. Een van de hypes afgelopen jaar was The Black Madonna, die op Lente Kabinet stond. Dat was in één keer geëxplodeerd. Ik was er zelf bij en daar waren misschien vijfhonderd man, maar uiteindelijk zeggen vierduizend mensen dat het de shit was.

Wat zijn de dingen waar jullie zelf het meest enthousiast over zijn?
Boye: Ik kijk wel echt uit naar Cabaret Voltaire.

Shane: Ik ook, maar ook naar Tony Allen, de showcase van Raston-Noton en Alessandro Cortini.

Thomas: Azymuth, vooral omdat ik een paar keer in Brazilië ben geweest dit jaar.

Tot slot is er nog een gratis toegankelijk programma van Resident Advisor in EYE.
Thomas: Er worden daar discussies georganiseerd met artiesten die optreden. Als ik iets suf vind, is het als een festival een conferentiegedeelte heeft dat op de industrie gericht is. Wat ik wel interessant vind, is om te kijken of je hetzelfde concept – mensen die bij elkaar komen om over onderwerpen gerelateerd aan muziek te praten – toegankelijk kan maken voor je gebruikelijke publiek. Dat is iets dat we wilden verkennen, en waar we met Resident Advisor een logische partner voor hebben gevonden. Op zo'n manier voelt een partnership met een mediapartij ook logisch aan.

Bedankt jongens, en veel plezier volgende week!