Wat the fuck is post-internetkunst?

The Total Mountain

Als je ooit zin hebt om naar iemand met een prachtige pruik te bekijken, die met luide operastem de teksten van twitterberichten over Katy Perry's banden met de Illuminati zingt, dan moet je Jennifer Walshe even opzoeken.

The Total Mountain is een video van veertig minuten. Het zijn samengeplakte youtubefilmpjes en screenshots van wikipediapagina's, teksten van een eeuwenoud manuscript, en woorden op de zwarte lijst van de NSA. Het bevat One Direction, veel gevloek, een doge-meme en de eerdergenoemde Twitteropera. Het is een groot nieuw werk van een zeer gerespecteerde en superbelangrijke klassiek componist, dat in première ging tijdens de Donauschingen Musiktage.

Waarom scrollt een muziekdocent aan de Universiteit van Brunel – wiens orkestmuziek overal ter wereld gespeeld wordt – voor inspiratie door memes op haar iPhone? "Iedereen gebruikt deze dingen, en niemand denkt er echt over na," zegt ze via Skype. "De enige manier waarop ik er goed aandacht aan kan geven, is door te proberen uit te zoeken wat het voor mij betekent. Door er werk van te maken."

Het post-internetidee werd voor het eerst beschreven in een blog uit oktober van 2010, geschreven door Gene McHugh. McHugh bedoelde met post-internet tegelijkertijd: kunst waarvan de artiest weet dat het op internet gedeeld kan worden (of ' ie dat nou wil of niet), door websurfen geïnspireerd kunt raken, en een situatie waarin het internet "niet zozeer een nieuwigheidje is, maar meer een banaliteit." Kunstenaars zoals Marisa Olson, Oliver Laric, Brad Troemel (a.k.a. The Jogging) maakten video's, sculpturen en foto's met dit idee. De artistieke gevolgen waren een tikkeltje krankzinnig, en soms een beetje rommelig.

Voordat ik de muziek van Walshe ontdekte, had ik nog nooit iemand horen praten over post-internetmuziek. Als ik iemand moest aanwijzen, zou het misschien de snelgemonteerde, glitchy esthetiek van Holly Herndon zijn. maar klassieke muziek? Met violen en klarinetten en een dirigent in rokkostuum? Ik dacht dat het misschien beter was om haar zelf te vragen waar het om ging.

"Het is muziek die geschreven is aan de hand van het internet, aangezien dat net zo'n groot onderdeel is van ons alledaagse leven als elektriciteit of riolering," zegt ze. Of, zoals Sam Mackay, curator van het London Contemporary Music Festival, het uitlegt: "Die muziek had ook wel zonder het internet tot stand kunnen komen, maar het gaat in en reflecteert op het internet."

Afgelopen lente introduceerde Walshe het idee van post-internetmuziek op Facebook – waar anders? Haar post riep snel veel discussie op onder componisten. "Waar ik achter kwam, is dat veel mensen uit de nieuwe muziekwereld de term niet snappen. Ze denken dat mijn muziek met het internet te maken heeft, omdat ik veel geluiden download," vertelt ze. "En dan denk ik: 'Dat is niet echt wat ik bedoel.' Of ze denken dat je in verschillende steden mensen hebt zitten, die via computers contact hebben, en zo muziek maken. Ook niet echt wat ik bedoel."

Hoe hoor je het internet terug in een muziekstuk? "Volgens mij zit het in de textuur," zegt Walshe. "En ik bedoel niet eens noodzakelijk de geluiden. Het kan de tekst zijn die je gebruikt, de beelden die je gebruikt, of misschien het feit dat je je lichaam gebruikt. Maar er zit in ieder geval iets in, waardoor het pas op dit punt in de geschiedenis gemaakt kan worden."

Ze citeert een nummer van Drew Daniel (van Matmos), Party Pills, waarin Daniel alles op YouTube zoekt met de hashtag Party, en dat samenvoegt. "We kunnen het herleiden tot Marcel Duchamp," zegt Walshe, "maar het heeft die typische snelheid en behendigheid van het internet."

Brigitta Muntendorf maakte een serie met muzikanten (fluit, trompet, piano, elektrische gitaar) die een soort dialoog voeren met YouTube-filmpjes van muzikanten die thuis spelen. Ze is zelf een beetje sceptisch over de term 'post-internet', maar ze zegt geïnteresseerd te zijn in de samensmelting tussen de echte wereld en de virtuele wereld. "Ik zie de digitale en de werkelijke wereld als twee spiegels die tegenover elkaar staan, in een eindeloze weerspiegeling," zegt ze. "Mijn muziek staat middenin dat proces van 'gemengde' realiteit."

"Als ik iets zie wat ik zou omschrijven als een post-internetvideo, zit er altijd veel muziek in," zegt Jennifer Walshe. "Muziek is belangrijk voor het tempo en de montage."

Een paar jaar geleden praatte ik met James Bridle. Hij omschrijft zichzelf als: "Schrijver, kunstenaar, uitgever, technoloog en een aantal andere dingen." Ik zei tegen hem dat veel van de vreemde digitale flora die hij verzamelde op zijnNew Aesthetic blog – glitches, vreemde loops, chatbot-teksen – al jaren in de muziek gebruikt worden. Hij was het er mee eens. Hij noemde Holly Herndon en Laurel Halo in het bijzonder als artiesten wiens muziek "klinkt als het internet."

Max Pearl en Michelle Lhooq, schrijvers voor THUMP, zagen eerder dit jaar al een verband tussen PC Music en de post-internetvideo's van Ryan Trecartin.

Beeld van Ryan Trecartin's I-Be-Area film

Misschien duurt het voor sommige ideeën wat langer voor ze via de clubs doordruppelen naar het conservatorium. Jennifer Walshe denkt van wel. "Als post-internetkunst gemaakt is voor in een kunstgalerie, duurt het zelfs nog iets langer voor het in een concerthal te beluisteren is. Concertmuziek kost veel voorbereiding. Mensen moeten naar een concertgebouw, ze moeten gaan zitten, ze moeten geconcentreerd zijn." Maar, misschien is de wereld der klassieke muziek zijn tijd wel ver vooruit.

Milton Babbitt is een grote naam op het post-internetprogramma van het London Contemporary Music Festival. Hij is een van de meest notoire, duistere componisten van de twintigste eeuw. Babbitt en de vrolijke glans van PC Music verschillen ongeveer net zoveel van elkaar als Noord- en Zuid-Korea. Babbitt was al dood voor je moeder Facebook had. Snapchat bestond toen nog niet. Toch denkt Igor Toronyi-Lalic, ook curator van het LCMF, dat Babbitt meer eer verdient.

"Hij was de eerste (moderne) componist die echt wiskundige principes in zijn muziek toepaste," vertelt Toronyi-Lalic via de telefoon. "Als het internet iets is, is het wel het codificeren van de wereld. Dat deed Babbitt, hij probeerde de echte wereld te vertalen in de gecodificeerde."

Toronyi-Lalic merkt wel op dat je Milton Babbitt strikt genomen niet tot de post-internet kan rekenen. Hij past wel in het grotere thema van de analoge realiteit die wordt omgezet in een digitale simulatie. Maar ja, hij heeft ook geen eerlijke kans gehad. Wie had er in 1975 immers toegang tot het internet?

Nou, Milton Babbitt toevallig wel. Althans, het zou kunnen. Misschien. Van eind jaren veertig tot de vroege jaren zeventig zat Babbitt bij de muziekfaculteit van Princeton University. Princeton ging pas na 1980 online, maar op steenworp afstand zat een ingenieursbedrijf vol wiskundigen voor het Amerikaanse leger te werken aan het ARPANET: de voorloper van het huidige internet.

Babbitt had eerder wiskunde gestudeerd, en je kunt wel zeggen dat hij zijn kennis up to date hield na zijn switch naar muziek. Gaf een oude wiskundevriend hem misschien een demo van het nieuwe netwerk? Was dat misschien de inspiratie voor een stuk als Reflections, waarin een pianostuk en een synthtape met elkaar een dialoog aangaan, als twee spiegels tegenover elkaar in een eeuwige reflectie? We kunnen er alleen maar naar gissen…