Waarom sommige tracks echt niet meer kunnen – maar soms toch wel

Graag zou ik even een moment van je aandacht willen om je een aantal video's te laten zien waarin een aantal opmerkelijke nummers en keuzes van dj's voorbij komen. We beginnen met een video van Paul Oakenfold uit 2014, waarbij ik je aanraad om direct naar de 28ste minuut te gaan. Ja, je hoort het goed. Hij draait echt Darude's Sandstorm. Een keuze zó gewaagd en zó tegendraads, dat het een zekere schoonheid bezit. Je ziet dat Oakenfold gelooft in de track, wat hij hij duidelijk laat merken als hij de mic oppakt en als een dronken dorpsgek schreeuwt:"wie herinnert zich deze nog uit die goeie ouwe tijd?"

Of je die goeie ouwe tijd nu bewust hebt meegemaakt of niet, maakt niet zoveel uit. Het nummer is namelijk zo bekend dat iedereen het nummer herkent. Het nummer is een eigen leven gaan leiden als parodie: je zou het de danceversie van de 'Rickroll' kunnen noemen. Als je het ooit hebt gewaagd onder een videoclip om een track ID te vragen, ontving je standaard minstens één reactie met de woorden "Sandstorm van Darude". Op 1 april van dit jaar speelde YouTube daar op een ludieke wijze op in door het toevoegen van een Sandstorm-button bij elke video, waardoor bij het indrukken ervan je niet het daadwerkelijke YouTubefilmpje te zien kreeg, maar een uitvoering van Sandstorm. Je kunt het een slim marketingtrucje van YouTube noemen, want er werd ontzettend veel aandacht mee gegenereerd. Dat wil niet zeggen dat de track opnieuw cool is geworden. De track in je set stoppen is misschien geen slimme keuze, want het blijft dat ene trancenummer, waar je nostalgisch aan terug kan denken, maar wat zijn coolness al jaren geleden heeft verloren. Paul Oakenfold had daar lak aan, draaide het nummer en het publiek ontving het met open armen.

Een aantal weken geleden besloot Space Dimension Controller op het AVA festival in Belfast ook een tranceklassieker uit de kast te halen. Hij draaide de DJ Tauchers-remix van Ayla van producer Ayla. De reactie van het publiek was ongekend, en ik durf te beweren dat hij zelden eerder zo'n reactie teweeg heeft gebracht bij het publiek. Dat hier alleen een trance nummer uit 1999 voor nodig was, is opmerkelijk en doet ons afvragen waarom bepaalde tracks, die vroeger zo populair waren, je nu niet eigenlijk niet meer kunt, of beter gezegd, mag draaien?

De hernieuwde interesse in disco en funk die de afgelopen jaren is ontstaan, is misschien nog wel nog interessanter. Vergeleken met trance is disco namelijk in de hoogtijdagen nooit zo massaal omarmd, maar dat is de afgelopen jaren opvallend genoeg alsnog gebeurd. De hernieuwde interesse in het muziekgenre en de tijd waarin het populair was, hebben ervoor gezorgd dat het cool is geworden om discoplaten in clubs te draaien. Dat wil niet zeggen dat door die revival je nu elke discoplaat in een club kunt draaien. Nee, er bestaan wel een aantal ongeschreven regels: als je bijvoorbeeld Give Me The Night van George Benson draait, ben je veilig, maar als je He's the Greatest Dancer van Sister Sledge erin mixt, ben je een prutser. Hoe komt dat eigenlijk? Het heeft veel te maken met het gegeven dat we waardering opbrengen voor een dj die de tijd en moeite neemt om voor ons de pareltjes eruit te zoeken. Cratediggers zijn cool, en hoe zeldzamer de plaat, des te meer we het kunnen waarderen.

Er blijft wel een grijs gebied bestaan met betrekking tot wat een dj wel kan een draaien wat niet. Dat heeft veel te maken met de credibility van een track of artiest. Neem bijvoorbeeld Nile Rodgers, die toch een belangrijke rol heeft gespeeld in disco en de muziekgeschiedenis. Echter zullen er weinig dj's zijn die Good Times zullen droppen. Dat komt door meerdere redenen, zo heeft het met populariteit te maken of een plaat geaccepteerd wordt en wanneer 'ie weer geditcht wordt. Het lijkt inmiddels vanzelfsprekend dat als een track eenmaal mainstream is geworden, we het niet meer interessant vinden. Want zeg nou zelf: als Qmusic het begint te draaien of die ene vriend die voornamelijk naar de 3 J's luistert, de track ineens onwijs gaaf vindt, heeft het zijn langste tijd wel weer gehad.

Erg logisch is het afstoten van een nummer dat omarmd wordt door de massa niet, want we keren ons ineens tegen hetzelfde nummer dat we eerder zo konden waarderen. In het geval van Rodgers heeft hij het twee mensen te danken dat zijn nummers niet cool genoeg zijn. Twee mensen met robotachtige helmen, en één nummer, om precies te zijn.

Daft Punk leidt ons namelijk naar een ander hoekje van tracks die niet te draaien zijn in clubs. Er zal geen dj zijn die Da Funk in een club draait, aangezien het gevaar bestaat dat de club dan onherroepelijk in een studentenfeestje verandert. Dat Homework één van de meest toonaangevende albums uit de geschiedenis van dance is, maakt bijkbaar weinig uit als het draaien van de nummers haast onmogelijk is. Hetzelfde kan gezegd worden over Get Lucky, een track die kapot werd gedraaid door radiostations en door je moeder op werd aangevraagd op die ene bruiloft. De track die zo fantastisch was, werd daardoor superkut. Bedankt, mam.

Zie hier een sprekend voorbeeld van hoe 'Get Lucky' wordt verkarameliseert tot kitch.

Misschien is dat juist het probleem. Als onderdeel van een cultuur zijn we niet in staat om lang van een dancetrack te kunnen genieten. Die zijn namelijk gemaakt om te spelen voor grote groepen om zo een gedeelde ervaring te beleven. Hoe vaker die ervaring wordt herhaald, des te minder we ons er toe voelen aangetrokken. Afgelopen zomer is dat gebeurd met Can't Do Without You, het jaar daarvoor met Inspector Norse en deze zomer zal dat ongetwijfeld weer gebeuren met een knaller van een plaat.

Wat dat betreft zijn we meedogenloos. We zijn namelijk in staat om op het ene moment tracks en artiesten te omarmen, om het de volgende dag net zo gemakkelijk te ditchen. Darude en Rodgers kunnen je vertellen dat tijd op dat gebied geen wonden heelt maar juist creëert, want wanneer we een track niet meer kunnen horen, is er geen weg meer terug, tenzij een dj als Space Dimension Controller moedig genoeg is om de plaat tevoorschijn te halen en op play te drukken of zoals Nina Kraviz een paar weken geleden Café del Mar van Energy52 draaide op het Weather Festival.