10 lessen van Floating Points over hoe je een componist wordt

Foto's van Amy Lombard.

Je kan met Sam Shepherd over bijna alles praten. De artiest uit Londen, bekend als Floating Points, is in de muziek net zo geleerd als in de wetenschap – de laatste drie jaar was hij bezig met zijn doctoraat in fucking neurowetenschappen. Dat klopt, voor jou is het professor Floating Points.

Sheperd is als muzikant net zo breed als diep: hij gaat van oude soul naar modulaire jazz naar progressieve rock, en beïnvloedde ook iconen uit de clubscene zoals Theo Parrish – die net als Shepherd lange tijd als resident draaide in Plastic People in Londen. En wacht maar tot hij begint over de ingewikkelde constructie van zijn nieuwe studio, of de speciale harmonograaf die hij bouwde om het artwork van de hoezen van zijn meest recente singles te maken. Shepherd is iemand die er niet alleen van houdt om te leren, maar ook om over te brengen wat hij heeft geleerd – hij bekijkt zijn muziek van alle kanten, zoals wetenschappers doen.

Dat oog voor detail heeft Shepherd ook voor muziek. Onlangs kwam zijn langverwachte debuutalbum Elaenia uit, maar niet op Eglo – het label dat hij runt met voormalig RinseFM-veteraan Alexander Nut – maar op Luaka Bop van David Byrne. Amper een maand uit en zijn release is nu al de meest besproken, meest gereviewde en geprezen release van het hele jaar. In de zeven tracks wordt de luisteraar ondergedompeld in een oneindige snelweg van innemende instrumentatie, van Rhodes Chroma piano's en Bunchla synthesizers naar vibrafoons, fluiten, live drums, en zelfs koor-elementen. Het album brengt de stemmen van gastartiesten Rahel Debebe-Dessalenge en Layla Rutherford samen in Silhouettes – allemaal met dezelfde manische aandacht voor detail.

Maar terwijl zijn vorige cadeautjes aan de wereld – zoals Nuit Sonores en King Bromeliad uit 2014, of Shadow's uit 2011 – een dansvloer los kan laten barsten als ze op het juiste moment worden gedraaid, neemt Sheperd met zijn officiële debuutplaat een nieuwe plek in: van de booth naar de componistenstoel.

Op veel manieren voelt Elaenia als Shepherds interpretatie van experimentele jazzalbums als Bitches Brew van Miles David, die traditionele jazz opgaf voor een lossere, fusion- improvisatiestijl, of Herbie Hancocks Headhunters, waarop ook veel synths en elektrische piano te horen is. Je hoort zelfs invloeden van Sun Ra, bijvoorbeeld van zijn album Strange Celestial Road, dat Shepherd sampelde op zijn single For You uit 2009.

Net als deze albums werd Elaenia gemaakt in een tijd van improvisatie. Het album is genoemd naar een vogel, en de zeven tracks klinken alsof het levende wezens zijn: ze breiden uit, vervormen, gaan sneller, gaan langzamer en vallen uit elkaar tot er niks meer overblijft dan white noise.

In navolging van de release van het album ging Shepherd eindelijk op pad met zijn orkestelftal, dat bestaat uit fluitisten, (bas)gitaristen, violisten, cellisten, saxofonisten, trombonisten en drummers. In contrast met het vaak eenzame leven van een dj verkeert Shepherd nu in een live-sfeer met een band die bestaat uit oude vrienden – zoals gitarist Dave Okumu van de band The Invisible. Andere gerespecteerde gastspelers zijn fluitiste Renate Sokolovska, violisten Phillip Granell en Paloma Deike, violiste Anisa Arslanagic, celliste Magada Pietraszewska, saxofonist Shabaka Hutchings, trombonist Tom George White en drummer Leo Taylor. Voor Shepherd was het werken met een grote internationale band een kans om zichzelf uit te dagen als nooit te voren.

Als je de kans hebt gekregen om de band de zien tijdens hun laatste optredens in Utrecht en Leuven ben je een mazzelaar. Zo niet, dan kunnen we je bij dezen blij maken met dit exclusieve live-optreden van Floating Points track Silhouhettes (I,II&III), met visuals van Pablo Barquín and Anna Diaz Ortuño.

Ook kregen we de kans om samen met Shepherd een aantal wijze lessen te bestuderen die hij leerde tijdens het opnemen en spelen van zijn album – een ervaring die hem naar heel andere plekken bracht dan achter zijn computer of in een zweterige kelder achter een booth. Floating Points deelt deze lessen voor iedereen, of je nou artiest of muzikant bent of geen van beide – ze zijn sowieso interessant en inspirerend.

De motivatie voor mijn muziek is nooit dat ik iets moet maken wat af is. Ik denk dat produceren met die intentie niet goed is, dat je dan muziek maakt met de verkeerde bedoelingen. Maar er zijn andere situaties waarbij ik een piepklein ideetje heb en door deze processen ga om een idee te ontwikkelen. Als het me niet lukt om de ideeën te ontwikkelen of ergens te komen, maak ik me er niet meer druk om.

Ik breng maanden door zonder ook maar een enkel idee te hebben, en dat is volkomen normaal. Ik ben op een punt waar ik het oké vind als ik even geen ideeën heb. Het is best deprimerend als je muziek maakt terwijl je geen inspiratie hebt om muziek te maken, maar ik heb er vertrouwen in dat ik ooit wel weer een idee zal krijgen.

Het proces waarbij ik deze nieuwe producties maakte was eigenlijk hetzelfde als bij mijn vorige releases. Ik gebruikte multitracktapemachines en dezelfde instrumenten en synthesizers. Het enige verschil is dat het compositieproces anders was, denk ik – ik nam er meer tijd voor. Omdat dancemuziek in het algemeen sneller is, is de benadering om die muziek te maken meer rechtstreeks. Ik maakte dancemuziek een stuk sneller, omdat het zich herhaalt, er zitten loops in. De kwaliteit die je krijgt van een goede loop is waarom dancemuziek zo mooi kan zijn. Deze plaat is geen repetitieve muziek – alles is live en het is qua compositie een ander proces. Bijna alles wat ik doe begint met mij achter de piano, dan verzin ik een melodie of wat akkoorden.