Mensen praten over hoe het is om ‘chronisch single’ te zijn

“De meeste van mijn vrienden zijn dit jaar 30 geworden, waardoor we moesten denken aan waar we nu in ons leven zijn,” vertelt Sabrina aan VICE, “met name wat betreft onze onderlinge alleenstaandheid of niet-alleenstaandheid.” Ondanks wat romantische dates en een scharrel op zijn tijd is Sabrina single sinds haar enige relatie zes jaar geleden is beëindigd. “Een 30ste verjaardag vat het eigenlijk wel goed samen,” zegt ze. Feestgangers kregen zogenaamd inspirerende boeken die de gastheer voor ze had uitgekozen. “Ik kreeg De Kunst van het Alleenzijn.” Sabrina had de titel eerst niet goed gelezen. “Ik zei, ‘Oh, ik ben dol op filosofie!’ En hij zei, ‘Nee, het is om je te helpen met alleen zijn’.”

Hoewel ze er nu de humor van kan inzien, vat Sabrina’s goedbedoelde cadeau goed samen hoe “chronisch alleenstaande” mensen vaak worden behandeld: als kleine projectjes die hulp nodig hebben. Zelfs die term – “chronisch alleenstaand” – roept gedachten op van een ongeneeslijke ziekte. Tijdens het Bridget Jones-tijdperk werd de zelfhulpindustrie overspoeld met “date-bijbels” zoals The Rules en He’s Just Not That Into You. Maar de emanciperende bijbels van tegenwoordig zijn niet veel beter. Nadat ze jarenlang te horen hebben gekregen dat ze aan zichzelf moeten werken, worden alleenstaande mensen nu aangemoedigd om de eenzaamheid te omarmen en “opzettelijk single” te zijn. Het is een Catch-22 tussen sociaal beschamen en de onmogelijke druk om Gewoon Gelukkig Te Zijn. Er is geen ruimte voor nuance of gemengde gevoelens.

Dat is natuurlijk niet de enige manier om het erover te hebben. In haar recente memoire Arrangements in Blue onderzoekt Amy Key de realiteiten van een leven zonder romantische liefde, en maakt ze ruimte voor zowel vreugde als verdriet. “Ik wilde uitdrukkelijk geen 'single zijn, hoe doe je dat?’-boek schrijven of een symbool voor het alleenstaande leven worden,” vertelt Key aan VICE. “Ik heb er sowieso een hekel aan dat mensen door hun romantische status worden geïdentificeerd." En hoewel Key erkent dat het zelfhulp-genre veel mensen heeft geholpen met zich gevalideerd voelen, vindt ze ook dat “de druk om een geëmancipeerd alleenstaand leven te leiden een onbewuste vorm van onderdrukking is”.

“Ik hoop dat het de conversatie hieromheen wat complexer en echter kan maken,” zegt Key, “niet alleen voor mensen ‘zoals ik’ maar voor mensen die in romantische relaties zitten, of die huiverig zijn om geen relatie te hebben, maar niet onderzoeken waarom.” Key zegt dat de reacties op haar boek best wel “overweldigend waren, maar ook erg mooi”, omdat het zo’n snaar heeft geraakt. “Ik denk niet dat ik begreep hoeveel mensen er wel niet zijn die, om onverklaarbare of onbegrijpelijke redenen, nooit voor lange tijd een romantische partner hebben gehad, of ooit.”

Dus veel hiervan komt neer op de manier waarop de maatschappij mensen nog steeds veroordeelt voor langdurig single zijn, waardoor mensen die al lang geen romantische partner hebben gehad zich voelen alsof het iets is wat ze moeten verbergen. In een poging om dit tegen te gaan ging VICE in gesprek met mensen die al jaren single zijn over hun ervaringen, en hoe de maatschappij de “chronisch alleenstaanden” beschouwt. Sommige namen in dit artikel zijn veranderd om de privacy van de geïnterviewden te beschermen. 

De meeste mensen die Celine kent zijn getrouwd met kinderen, of “gesetteld”, zoals zij het noemt. Op 34-jarige leeftijd voelt haar alleenstaandheid als “een feit over mij dat uitleg vereist, zeker met nieuwe dates”. 

“Een paar mannen hebben naar mijn relatiegeschiedenis gevraagd of zich zelfs afgevraagd wat er mis met me zou kunnen zijn en waarom ik nooit echt iets serieus heb gehad,” voegt ze eraan toe. “Het is iets dat ik eigenlijk ook moeilijk voor mezelf vind te verklaren, afgezien van dat dat is hoe het is gelopen.”

Celine voelt zich vastzitten in een dilemma. Ze probeert zichzelf “niet als ‘tweederangs’ te zien, ook al zien anderen het misschien wel zo,” maar ze wil zich ook ooit “settelen”. “Ik zou het geweldig vinden om een ouder te zijn,” zegt ze. “Ik zou ook graag willen weten hoe het voelt om met iemand een leven op te bouwen, om gedeelde grapjes te hebben, om me aan iemands stijl van humor aan te passen, en om van elkaar te leren." Terugkijkend op haar vroegere flings, “waaronder een beroerde scharrel”, zegt ze dat de aspecten waar ze het meeste van genoot degenen waren “die als een echte relatie voelden, als we samen thuis waren of tv keken of domme grapjes maakten”. Ze realiseerde zich echter dat dergelijke casual relaties niet bij haar pasten, en na een nare ervaring met kwetsende berichten zit ze nu “niet meer op de apps”. 

“Misschien is het niet voor iedereen weggelegd om een levenspartner te vinden, en misschien is dat oké, zegt Celine uiteindelijk. “En om eerlijk te zijn ben ik niet ongelukkig – maar het voelt wel alsof anderen denken dat ik dat zou moeten zijn.”

Sarah is 27 en heeft nog nooit een relatie gehad. “Het is erg frustrerend als ik zeg dat ik me ‘emotioneel voldaan voel door mijn vrienden, en dat mijn leven niet leeg voelt,’ en dat mensen dan zeggen dat ik dapper ben,” zegt ze. “Hoe ouder je wordt in je alleenstaandheid, hoe meer sociale versterving erbij komt kijken, maar het irritantste is dat die er überhaupt aan vast zit.”

Romantische relaties worden volgens Sarah op een voetstuk geplaatst, terwijl andere vormen van verbintenis over het hoofd worden gezien. “Er is veel liefde voor mij vanuit mijn vriendengroep,” zegt ze. “Ze weten dat ik altijd single ben geweest en zien dat niet als iets raars.” Als promovenda is ze soms bang dat ze haar academische carrière meer prioriteit heeft gegeven dan daten, “maar ik vind het ook frustrerend dat de maatschappij me dat laat denken,” zegt ze. “Ik mag een carrière in mijn vakgebied naar keuze hebben, ook al neemt het veel van mijn tijd in.”

Sarah geeft voornamelijk de datingscene de schuld, die ze “duivels” noemt. “Tegenwoordig voelt het alsof ik tussen twee vuren zit,” zegt ze. “Als ik zeg dat ik ‘te oud’ ben voor die ongein, dan bedoel ik niet dat je met 27 op middelbare leeftijd bent. Ik heb er gewoon geen zin in om tijd en moeite in een situatie te steken en wat rond te neuken ‘omdat het kan’,” zegt Sarah. “Daar ga ik gewoon niet aan meedoen.”

Sarah heeft ook minachting voor de zelfhulpindustrie. Naar haar doctoraat werkt ze ook in een boekwinkel, en ze wordt vaak bij de zelfhulp-sectie neergezet. “Ik vind niet alleen dat deze boeken gemarket zijn naar onzekerheid, maar ook dat ze die volledig uitbuiten en verergeren,” zegt ze. “Ik word elke keer een beetje verdrietig als ik zo’n boek afreken voor een vrouw van rond de 20. Er is niks mis met single zijn, en ik haat dat deze boeken jonge vrouwen laten voelen alsof er iets mis met ze is.”

Het grootste deel van de miljoenenindustrie van zelfhulpboeken is dan misschien op vrouwen gericht, maar dat wil niet zeggen dat mannen niet ook onzekerheden voelen omtrent relaties. En aangezien er voor mannen minder sociaal goedgekeurde manieren zijn om hun emoties te uiten, moeten ze er vaak in stilte mee omgaan. 

Richard is 27 en al 4 jaar single. “Vier jaar geleden had ik mijn eerste en ook laatste relatie,” vertelt hij aan VICE. “Daarvoor had ik niet het geluk om iemand te vinden die liefde voor me over had.”

“Ik vraag me vaak af wat ik fout doe terwijl iedereen scharrels heeft, in serieuze relaties zit of een gezin heeft gesticht,” zegt Richard. “Ik weet niet echt waar het aan ligt. Ik denk dat het komt omdat ik de verkeerde mensen uit kies of omdat ik het spannend vind om met mensen te praten.” Zijn vrienden vertellen hem vaak dat hij er goed uitziet en dat hij niet voor altijd single zal zijn, maar Richard zegt dat hij “daar niet meer in gelooft”. “Ze vertellen me, ‘Ik weet zeker dat er iemand op je wacht,’ maar geloof me, iemand die onvoorwaardelijk van me houdt zal niet zomaar voor me uit de hemel komen vallen.”

Hij geeft toe dat het “niet erg handig is” om zichzelf af te sluiten, maar hij zegt dat hij geen andere manier kan vinden om met de situatie om te gaan. “Ik probeer mezelf te behandelen zoals ik mijn vriendin zou behandelen,” zegt Richard, “ik ga naar musea, concerten, haal af en toe een koffie – een standaard ding dat je als onderdeel van een koppel met iemand zou doen, behalve dat je in je eentje bent. In het begin voelt het vreselijk en gênant, maar uiteindelijk raak je eraan gewend.”

Andrea wordt dit jaar 50. Ze heeft haar huidige partner ontmoet toen ze 43 was, na 15 jaar single te zijn geweest. “Ik heb vier jaar met iemand gedate toen ik in de twintig was,” zegt ze. “We maakten het uit toen ik 28 was. Ik had nooit gedacht dat het nog 15 jaar zou duren voor ik weer een vriendje zou hebben.”

“Ik kan me nog herinneren dat ik 30 werd,” zegt Andrea. “Mijn moeder zei, ‘Nou, je gaat dus niet trouwen?’” Andrea was geschokt, aangezien dit tegen alles inging waarmee haar moeder haar had opgevoed. “Je hebt me mijn hele leven getraind om superonafhankelijk te zijn, een baan te hebben, en nu zeg je ineens dat ik met iemand had moeten trouwen?”

Begin dertig heeft Andrea met wat mensen gedate, maar nooit langer dan een maand of twee. “Ik dacht, ik hou van mijn leven. Ik hou van mijn vrienden. Ik hou van mijn carrière.” Toen ze 33 was heeft Andrea een heuvel in Italië beklommen. “Het uitzicht was prachtig, maar ik dacht ook van: ik sta hier op het topje van de wereld, en het is heel eenzaam – wat betekent het dat ik dit in m’n eentje doe?”

Andrea zegt dat het haar “wakker heeft geschud”. Ze wilde uitvogelen wat er aan de hand was, maar wist dat “al die zelfhulpboeken niet zouden helpen”. Je kon destijds naar counseling voor koppels gaan, “maar er was geen counseling voor alleenstaanden,” zegt Andrea. Ze heeft uiteindelijk een tantracursus gevolgd, waardoor ze haar seksualiteit kon herdefiniëren. “Ik was op een hele nieuwe manier naar mezelf als vrouw aan het kijken,” legt Andrea uit. “Een vrouw die seksueel kon zijn, die aantrekkelijk kon zijn, en dat kon veilig en gezond en goed zijn.” Dit was een geleidelijk proces, “maar iemand vinden werd minder belangrijk,” zegt ze. “Ik besefte me dat, ook al ga ik die persoon misschien nooit vinden, dit een ruimte is waarin ik kan spelen en mezelf kan ontdekken, en dat is oké.”

Toen ontmoette ze op een dag een man op Tinder. Ze was eerlijk en openhartig op hun eerste date. “Er was nog steeds een beetje schaamte,” zegt Andrea, “maar op dat punt kon ik het gewoon beheersen. Ik dacht, ik heb niet veel ervaring, maar ik weet dat ik een uitstekende partner zou kunnen zijn. Ik weet het gewoon.” Ze zijn nu zeven jaar samen. “Ik had gelijk!” roept Andrea. “Ik ben een geweldige vriendin.”

Nu heeft Andrea een nieuwe opleiding tot seks-, relatie- en liefdescoach gedaan, omdat ze andere mensen wil ondersteunen die geen romatische relaties hebben gehad – zonder dat te veroordelen of moeilijke emoties uit de weg te gaan. “Ik weet nog dat ik me gewoon enorm eenzaam voelde,” zegt Andrea. “Het was dieper dan eenzaamheid. Het zit zo vol met verdriet en rouw om wat je zou kunnen voelen, maar wat er gewoon niet is.” Het klinkt misschien als een cliché, maar Andrea wil mensen laten weten dat ze niet alleen zijn. “Wat ik doe om mensen te begeleiden is ze allereerst laten weten dat ik zelf ook in hun schoenen heb gestaan,” zegt ze uiteindelijk. “Want dat helpt echt.” 

Dit artikel verscheen oorspronkelijk op VICE UK.

Volg VICE België en VICE Nederland ook op Instagram.