All of the Lights: Maak kennis met de man die de podia ontwerpt voor grote EDM-festivals

Als de laatste beat dropt op Ultra Music Festival, en kilo's confetti naar beneden fladderen, stromen tienduizenden bezwete feestgangers door de straten van het centrum van Miami. Terwijl festivalgangers teruggaan naar hotelkamers en afters, wordt een kolonie roadies en technici weer aan het werk gezet. Enorme metalen tempels – waar ze maanden mee bezig waren – worden weer uit elkaar gehaald. Podia in de vorm van een boombox, grote pyramides of massieve koepels vol LED-lampen. De 43-jarige Steve Lieberman staat te kijken in stille bewondering, en kan maar aan één ding denken: hoe gaan we dit overtreffen?

"Het is een gesprek dat we al bijna twee decennia lang voeren," zegt Lieberman. Hij is de eigenaar en ontwerper van SJ Lighting, het officiële licht- en productiebedrijf van Ultra Music Festival en haar concurrent Electric Daisy Carnival. "We hebben ons best gedaan om vorig jaar te overtreffen. Wil je zien hoe het evolueert? Kom dan volgend jaar maar terug."

SJ Lighting werkt voor Ultra sinds de tweede editie van het festival. Dat was in het jaar 2000. Sindsdien zijn de mogelijkheden (en het budget) van zijn producties meegegroeid met het succes van EDM. Alleen al het podium van Carl Cox & Friends omvat dit jaar 750 lichten, 1600 videotegels, 110 stroboscopen, 220 bewegende lampen en 600 LED-lampen.

Liebermans bedrijf ontwerpt ook podia voor EDM-grootmacht Insomniac en haar grootste festival Electric Daisy Carnival in Las Vegas. Hij herinnert zich nog dat hij in het jaar 2000 265.000 euro uitgaf aan licht en design voor het hele festival. Tegenwoordig kan hij met dat bedrag niet eens één stage verlichten. Het budget van de mainstage loopt tegenwoordig tegen de miljoen euro aan, dankzij hogere ticketprijzen en sponsordeals die steeds lucratiever worden.

Liebermans imperium heeft zich in de tussentijd uitgebreid. Hij is verantwoordelijk voor alle Ultra-evenement over de hele wereld, evenals Insomniacs talloze feesten en festivals. Hij werkt voor Coachella en voor wereldberoemde nachtclubs, zoals LIV en Story in Miami en XS en Marquee in Las Vegas. Nachtclubs zorgen voor variatie, omdat hij daar gedwongen wordt binnen de grenzen van een ruimte te werken. Bovendien is het best cool dat zijn ontwerp na één avond of weekend niet meteen met de grond gelijk wordt gemaakt.

Lieberman ontwerpt meer dan zeventig stages per jaar. Kortom, deze man is grotendeels verantwoordelijk voor hoe EDM eruitziet. "Geluidsmensen zeggen altijd dat er niemand komt om naar de verlichting te luisteren, maar er komt ook niemand om naar het geluidssysteem te staren," zegt hij. "Visuals creëren een tastbare, emotionele verbinding met de muziek. Als alles synchroon loopt – video, licht en muziek – betekent dat echt alles voor het publiek. Je krijgt er kippenvel van, en de haren in je nek gaan overeind staan"

Sommige artiesten hebben strengere eisen dan anderen. Knife Party wil enkel rood licht. Carnage wil maar vier verschillende kleuren per keer gebruiken. Richie Hawtin heeft een duidelijke visie op hoe zijn visuals moeten samenwerken met zijn muziek. Het is niet gemakkelijk om meer dan twintig artiesten – die op hetzelfde podium optreden – tevreden te houden, maar Lieberman heeft jarenlange ervaring en een groot aanpassingsvermogen. Daarom is hij ook zo populair.

Op de vraag hoe zijn bedrijf zoveel grote klussen in Noord-Amerika te pakken kreeg, wijst Lieberman naar de moeizame twintig jaar die eraan voorafgingen. "Ik heb moeten vechten om dit te bereiken. Niemand heeft me geholpen. Toen ik mijn bedrijf oprichtte, in New York in 1995, trok ik rolschaatsen aan, deed mijn rugzak om en trok van club naar club op zoek naar werk. Ik klopte aan en vroeg of ik iets kon doen. Lampen repareren, verlichting programmeren. Desnoods de vloer vegen, het maakte me niet uit, zolang ik maar werk kreeg. Ik ben jarenlang uitgebuit. Het was de slechtste kant van de industrie."

Zelfs toen zijn bedrijfje van de grond leek te komen, moest Lieberman het hebben van dubieuze klanten en klussen. Hij maakte mee dat hij na urenlang hard werken genaaid werd door promoters. Of de politie kwam de boel stilleggen voordat het überhaupt begonnen was. Een show in het bijzonder, ergens in een bergachtige woestijn in de buurt van California, was bijzonder gruwelijk.

"Ik ging mijn geld ophalen bij de promoter, ik kreeg nog 1800 euro. Ik zei: 'Hé vriend, kunnen we even afrekenen?' Toen draaide een bewaker zich om, met een shotgun in zijn handen, en zei dat ik op moest rotten. Ik weet nog dat ik terugliep naar de auto, en zei: 'Jongens, wegwezen. We krijgen niet betaald, maar we mogen gelukkig wel blijven leven.'"

Rond het jaar 2000 ging hij voor het eerst met Ultra en Insomniac in zee. Die samenwerking bleken onmisbaar in de race naar geavanceerde technologie. Veel van zijn werk in die vroege periode is slecht gedocumenteerd, en Lieberman is dankbaar voor alle professionele fotografen die tegenwoordig podia vastleggen op slow-motion aftermovies. Hij vindt het 'hartverscheurend' om zijn installaties – soms al na een paar uur – plat te zien gaan.

Een ontwerp kan wel twintig keer opnieuw gedaan worden. Lieberman omschrijft zichzelf als een "neurotische control freak", maar dat moet hij ook zijn. Hij kan er niet vanuit gaan dat de technici van het festival zijn fouten oplossen, als er iets niet goed omschreven staat in de handleiding.

Soms gaat het helemaal mis. Vorige maand begon het keihard te regenen in Johannesburg, en moest Ultra South Africa openen met licht en productie op een kwart van de capaciteit. Hij was er ziek van. "Het voelt als een stomp in je maag," zegt hij. "Ik kon er niet naar kijken. Ik heb ook niks gefilmd." Uiteindelijk werkte het team van Ultra South Africa die nacht onvermoeibaar door, om ervoor te zorgen dat het festival de dag erna op volle kracht kon draaien.

Afgelopen weekend vond Ultra 2016 plaats. Vanuit mijn huis in de buurt van het festivalterrein kon ik de videoschermen en lichten zien. Elke lamp was een stukje van een enorme puzzel, en ze werkten allemaal samen om een goede show neer te zetten.

Als Lieberman zijn werk doet, kan je alleen maar verbijsterd toekijken.