Costa Ricaanse drugsverslaafden slachten schildpadden en hun beschermers af voor cash

Eind vorige maand werd er in Costa Rica een schildpadbeschermer vermoord. Jairo Mora Sandoval en vier andere schildpadbeschermers werden op de avond van 30 mei ontvoerd terwijl ze hun controles uitvoerden op het strand van Moin, nabij Limon, aan de oostkust. Sandoval werd doodgeslagen, de overige vier werden gekneveld achtergelaten in een huis. Het lichaam van Sandoval werd de volgende ochtend gevonden. Naar verluidt zat zijn mond vol zand—duidelijke taal voor de schildpadbeschermers. Ze kunnen maar beter hun mond houden.

Vrijwilligers in Costa Rica strijden al jaren tegen de jacht op beschermde schildpadsoorten, zoals de karetschildpad en de lederschildpad. Ze proberen de schildpadden te beschermen tijdens hun leg op de stranden. Maar ondanks alle mishandelingen, overvallen en (doods)bedreigingen gaan ze moedig door met het beschermen van de slinkende schildpadpopulatie.

Jairo was werkzaam als strandmonitor voor WIDECAST, een organisatie die zich bezighoudt met de  bescherming van zeeschildpadden in het Caribisch gebied. Meteen na zijn dood staakte WIDECAST alle activiteiten aan de kust waar hij was vermoord. In andere gebieden van het land gaat men echter onverstoord door; velen zetten zich zelfs extra in om het werk voort te zetten waarvoor Jairo het leven moest laten.

Ik vroeg Daniela Moeller, woordvoerder bij WIDECAST, waarom de illegale jacht zo’n probleem is in Costa Rica. Ze vertelde dat er gedurende het schildpadseizoen veel jagers naar de stranden komen. “Een groot deel daarvan is drugsverslaafd en daardoor niet in staat een reguliere baan uit te oefenen. Ze verhandelen schilden, eieren en vlees afkomstig van schildpadden in ruil voor drugs, meestal crack. Sommigen zijn zo wanhopig dat ze een karetschildpad voor slechts twintig dollar afmaken. Voor hen is het makkelijk geld verdienen: een ei van een lederschildpad is ongeveer een dollar waard (er wordt gezegd dat het een afrodisiacum is) en een schildpad legt gemiddeld tachtig tot honderd eieren. Dus als ze meerdere nesten vinden, verdienen ze een paar honderd dollar per nacht.”

Er zijn ook drugskartels actief in het gebied, die de stranden gebruiken om hun waar te smokkelen. Aan het begin van het schildpadseizoen vorig jaar werd Sandoval door een groep dealers bedreigd met AK-47’s. Ze eisten dat hij zou stoppen met zijn patrouilles. “Drugsdealers doen hun voordeel met drugsgebruikers: de jagers. De jagers verhandelen eieren of vlees voor drugs, en daarna verkopen de dealers de producten op de zwarte markt.”

Het idee dat drugskartels voorzien van machinegeweren drugs verhandelen voor schildpadden verwarde me een beetje, dus vroeg ik Daniela naar de waarde van schildpadproducten. “Karetschildpad wordt gebruikt om sieraden van te maken,” legde ze uit. “Zonder een markt voor drugs of schildpadproducten zou de handel uitsterven. Maar zolang er verslaafden en consumenten van schildpadeieren zijn, is het een bloeiende handel.”

In de meeste gevallen is het probleem dat de politie het niet als een ernstige misdaad beschouwt, ondanks het feit dat stropen illegaal is. Gedurende haar zes-en-een-half jaar in Costa Rica heeft Daniela de politie slechts eenmaal op het strand gezien. Meestal hebben ze simpelweg geen mensen of voertuigen om in actie te komen. Als er een oproep gedaan wordt, moet de politie in een boot klimmen en vanaf een ander eiland overvaren. Tegen de tijd dat ze arriveren zijn de stropers en de eieren allang weg.

Daniela vervolgt: “De voornaamste reden om het stropen geen prioriteit te maken is het drugsprobleem, aldus de kustwachters waarmee ik gesproken heb. Er zijn enkele kustwachters die ons willen helpen, maar zij worden niet gesteund door hun baas. Zo worden zelfs de bereidwillige groepen verhinderd ons te helpen. Het zijn niet de individuele mensen; het is het systeem dat faalt, omdat milieumisdrijven niet als echte criminaliteit gezien worden. Zolang het zo blijft zal de situatie niet veranderen.”

Velen denken dat de moord op Sandoval voorkomen had kunnen worden door meer aandacht van de politie. Dat geldt ook voor de eerdere bedreiging tegen de vermoorde natuurbeschermer. Er was een overval op een speciale broedplaats in Moin op 26 april 2012. Gewapende mannen drongen er ’s nachts binnen en bonden de werkers vast. Een andere schildpadbeschermer, Vanessa Lizano, werd ook bedreigd. Ze was genoodzaakt haar positie af te staan en te verhuizen naar de hoofdstad San Jose nadat ze dreigementen en foto’s van haar zoontje per e-mail had ontvangen.

Na deze incidenten begon de politie inderdaad mankrachten met de beschermers mee op patrouille te sturen. Sinds die eerste periode is de politieondersteuning steeds inconsistent en sporadisch geweest. Toen ik in contact probeerde te komen voor informatie over de zaak was de politie niet behulpzaam. Ik ontving een e-mail geschreven in hoofdletters en zonder spaties, waarin werd gemeld dat ik geen informatie kon krijgen over een zaak die nog aan de gang is.

Begin 2013 was de politieondersteuning vrijwel helemaal gestopt, ondanks het feit dat Sandoval oproepen op Facebook had geplaatst waarin hij de politie om hulp smeekte. Daarin zei hij dat ze niet bang hoefden te zijn en gewoon moesten komen helpen met de strandpatrouilles. Het is tragisch dat juist hij uiteindelijk de prijs moest betalen voor de gebrekkige betrokkenheid van de politie. Schildpadbeschermers hopen dat de politie weer aandacht zal geven aan het probleem door Jairo’s dood. Dat zou dan betekenen dat zijn dood niet zinloos was.

Ongeacht de input van de politie zijn de beschermers doorgegaan met hun nachtelijke strandpatrouilles. “Als een schildpad op een nest gevonden wordt, wachten we tot ze haar nest gegraven heeft, zodat we haar eieren kunnen verzamelen,” vertelde Moeller me. “We nemen belangrijke data op, en vervolgens geven we de schildpad een tag en evalueren we haar gezondheid. De eieren worden op een veiligere plek ondergebracht, zoals een beveiligd stuk strand of de broedplaats. Zo worden de eieren 24 uur per dag bewaakt.”

Moeller vertelde dat het ze ondanks hun werk elk seizoen lukt om slechts 50% van de schildpadeieren te redden. “Maar als we niks deden, zou 100% van de schildpadden gestroopt worden.”