Deze vrouw haalde eigenhandig het mannenbolwerk FIFA neer

Wat jarenlange kritiek van buitenaf niet voor elkaar kreeg, is de Amerikaanse minister van Justitie Loretta Lynch in de eerste maanden van haar nieuwe baan wel gelukt: de FIFA onthoofden. Gisteren maakte president Sepp Blatter bekend dat hij terugtreedt, nadat negen van zijn collega's eerder al waren gearresteerd: "Ik waardeer en hou meer van FIFA dan wat dan ook en ik wil alleen het beste voor het voetbal en de FIFA," zei Blatter op zijn persconferentie.

Lynch is ondertussen het symbool geworden van de strijd tegen corruptie binnen FIFA. Ze is pas sinds 27 april minister van Justitie en is tevens de eerste zwarte vrouw op die positie. Toevallig was ze hiervoor de hoofdaanklager van een regionale rechtbank in Brooklyn – precies de plek waar het hele onderzoek naar de FIFA plaatsvond. Ze kent het dossier dus van binnenuit, en mag het als minister van Justitie tot een goed einde brengen.

De Verenigde Staten, het nieuwste grote voetballand van de wereld, waren zacht gezegd behoorlijk teleurgesteld door de FIFA, en klaagde de bond met scherpe bewoordingen aan: "Er werd van ze verwacht dat ze de regels van het voetbal eerlijk zouden houden, dat ze het spel integer zouden houden. In plaats daarvan corrumpeerden ze de wereldwijde voetbalzaak om er zelf beter van te worden en zichzelf te verrijken. Dit ministerie van Justitie heeft het zich voorgenomen om een einde te maken aan deze praktijken, om corruptie uit te bannen, en om overtreders te veroordelen."

Deze vroege triomf kwam na een paar ongemakkelijke maanden voor Lynch. Het bleek dat Republikeinen in de Amerikaanse Senaat voor haar aanstelling stilletjes een regel over abortusrecht hadden toegevoegd aan een wet over mensenhandel. Daardoor hadden ze wisselgeld tegenover de Democraten: zij een zwarte, vrouwelijke kandidaat, de Republikeinen een heldere regel over wie de abortus betaalt als een slachtoffer van mensenhandel zwanger is geraakt.

Wat volgde was een politiek gevecht dat door een vrouwelijk congreslid uit New York een "feministische strijd" werd genoemd om Lynch beëdigd te zien. Ze beschuldigde de Republikeinen van seksisme. Toen werd besloten dat abortussen bij ontvoerde vrouwen alleen mochten worden betaald met geld dat via boetes was binnengehaald – en niet met belastinggeld – kon de benoeming van Lynch eindelijk plaatsvinden.

President Obama noemde Lynch bij beëdiging "sterk, eerlijk en onafhankelijk". "Ze heeft jarenlang in de loopgraven gezeten als aanklager, strijdend tegen terrorisme, financiële fraude en cybermisdaad, terwijl ze altijd burgerrechten verdedigde," zei hij.

Het mannenbolwerk dat Lynch nu te lijf gaat stond de afgelopen jaren juist stijf van het seksisme. Sepp Blatter had eerder al eens gesuggereerd dat de vrouwen in het voetbal misschien maar wat strakkere broekjes moesten gaan dragen, "zoals bij volleybal". Toch noemt hij zichzelf de godfather van het vrouwenvoetbal, en hij heeft dan ook nog steeds op de planning staan om aanstaande vrijdag bij de opening van het WK Voetbal voor vrouwen te zijn.

In de afgelopen jaren zei hij verbaasd te zijn dat het zo moeilijk was om vrouwen in bestuursfuncties te krijgen bij de FIFA. En toen dat een keer wel was gelukt, zei hij voor een volle zaal: "Kom op dames, zijn jullie in de zaal? Thuis babbelen jullie ook wat af, nu kun je hier wat zeggen."

Alexandra Wrage was één van de vrouwen die bij de FIFA was binnengekomen, als extern adviseur over hervormingen binnen de FIFA. Toen ze een paar vrouwen had voorgedragen voor een ethiekcommissie, werd haar tijdens een lunch verteld dat de nominatie van vrouwelijke kandidaten "volledig onacceptabel" zou zijn: "Ze gingen naast me zitten – twee senior officials van de FIFA – en ze zeiden: 'Je probeert te veel. Laat het gaan. Er is al veel vooruitgang geboekt op dit gebied, je zou al tevreden moeten zijn.'"

Alexandra Wrage wilde niet vertellen wie de twee officials waren. Maar ze was dagen later nog steeds beduusd van wat ze 'ongegeneerd chauvisme' bij de FIFA noemde: "Ik stond echt perplex," zei ze. "Misschien moet ik ze maar bedanken voor hun eerlijkheid."

Vorig jaar kwam er een film uit over de geschiedenis van de FIFA, geproduceerd door de voetbalbond zelf en gemaakt door mensen die wel wat extra geld konden gebruiken. De film, United Passion, heeft een 3.0 op IMDb, en is een kantoordrama over "een groep volledig eerlijke en diep ethische mannen" waarin een "betrouwbare en volledig eerlijke Sepp Blatter" probeert het voetbal naar een hoger plan te tillen door zoveel mogelijk geld binnen te halen.

Een dialoog tussen Blatter en de enige vrouw die een paar seconden in de trailer krijgt, is veelzeggend. Het schijnt te gaan over een deal met Adidas, en de woorden lijken mooi van toepassing op de huidige situatie: "Ik weet niet waar al het geld heengaat," zegt een bezorgde Blatter tegen de anonieme vrouw. "Je bent erin geluisd," zegt ze. "Je zou misschien de gevangenis in kunnen gaan."

Of het zover komt, is nog even afwachten. Loretta Lynch heeft nog niet gezegd of er ook een aanklacht tegen Blatter zelf komt. Die gaat eerst maar eens genieten van het WK Voetbal voor vrouwen. De Verenigde Staten zijn daar – zoals gebruikelijk bij het vrouwenvoetbal – favoriet.