Ergens in Utrecht zit een synthesizerparadijs verstopt

"Als we hier een webcam hadden opgehangen bij de deur, hadden we zo veel holy fucks kunnen opnemen," grapt Allert als ik binnenkom. Inderdaad: holy fuck, wat een prachtige collectie vintage synthesizers staat er hier in de studio van het Utrechtse Sonar Traffic. Voor producers en muzieknerds moet dit voelen als een paradijs. In de ene hoek staan oude drummachines, in de andere de vlaggenschepen onder de synths en even verderop een kast van een modulaire synthesizer.

Ik ben in de studio van Sonar Traffic, in Kytopia aan de Oudegracht, voor een rondleiding die voelt als een geschiedenisles in elektronische muziek aan de hand van toonaangevende synthesizers. De Britse producer Dauwd zit op een krukje te pielen op een Jupiter 8. Hij heeft de studio een hele week gehuurd om met deze schat aan instrumenten te werken aan nieuwe muziek. "Er zijn maar weinig collecties zoals deze in Nederland," zegt Allert Aalders, die Sonar Traffic vier jaar geleden begon met Ben Spaander. Hij spreekt met een tomeloos enthousiasme en encyclopedische kennis van de instrumenten. Het is heerlijk om naar te luisteren. "Verreweg de meeste mensen hebben het spul op zolder staan, daar komt niemand anders aan dan zijzelf. Ons punt was juist: zoveel mogelijk mensen moeten muziek maken met deze spullen. Ik weet dat die dingen duur zijn, maar wat ga je dan doen? Stof laten happen? Ernaar kijken? Het Gemeentemuseum in Den Haag heeft een belachelijke collectie synthesizers, maar allemaal achter glas. Dat is toch zonde?"

Wat de verzameling waard is, zegt Allert liever niet. "Ik zou er belachelijk lang voor moeten rekenen, en het is het soort opscheppen waar ik niet van hou. Maar laat ik het zo zeggen: ik ben blij dat ik geen kinderen en geen auto heb. Dit is alles wat ik heb. Alle machines die hier staan zijn moeilijk te vinden, en als je ze al vindt, zijn ze verschrikkelijk duur. Wij zijn op jonge leeftijd begonnen met het verzamelen van die dingen, we onderhouden ze goed en hebben ze door en door leren kennen. Daarin helpen we anderen graag."

Op zijn vijftiende kocht hij zijn eerste synth, toen hij verliefd werd op de muziek van Simple Minds en TC Matic. "Een Roland MT-32, een heel klein kastje waar je meerdere geluidjes tegelijk uit kon halen. Ik kon hem met mijn Atari aansturen en kon de klanken zelfs wat veranderen. Dat was nog een heel gedoe, want je kon ze niet opslaan." En toen was daar opeens de opkomst van acid house en techno. Met Bert van de Grift begon hij Human Beings, in dezelfde tijd dat Quazar en Eboman opkwamen. "Groot zijn we nooit geworden, maar we stonden aan het begin van techno en house in Nederland. We traden op dezelfde manier op als Underworld: live met alle sequencers en synthesizers op het podium, en een mengpaneel erbij."

Later werd Allert geluidsman bij poppodium Tivoli Oudegracht, waar hij steevast in het rookhok stond te ouwehoeren met zijn collega Ben Spaander – ook wel bekend als producer Cosmic Force, maar bovenal een synthesizerfanaticus. "We vroegen elkaar: hoe vaak krijg je nou de kans om ermee te werken? Te weinig. Toen besloten we alles bij elkaar te plempen en beschikbaar te stellen voor publiek."

Een veelheid aan producers weet zijn weg te vinden naar de verzameling van Sonar Traffic. Max Henry van Suuns samplede een heleboel instrumenten tijdens Studio Stekker, waar ook onder andere Objekt, Matt Didemus (Junior Boys) en Call Super werkten met de spullen van Sonar Traffic. Sjamsoedin is kind aan huis in de studio. De Sluwe Vos en Benny Rodriguez werkten er samen. "Ik vond het heerlijk om te zien hoe Benny hier tot leven kwam, met drumcomputers, de TB-303 en de SH-101 erbij. Hij zat te balen dat hij naar Ibiza moest!"

Vaak willen mensen de discussie met Allert aangaan dat je met een laptop, Ableton Live en een paar plugins net zo'n goeie klank kunt krijgen als met al deze vintage synthesizers. "Iedereen en z'n neefje maakt tegenwoordig muziek, op een zolderkamertje met een laptopje en twee speakertjes. Dat is absoluut geweldig hoor, daar komen prachtige platen uit. Maar ik ga die discussie niet eens aan. Als je op je computer een klank wil opwekken, zal elke keer hetzelfde rekenproces aan de gang gaan. Je kunt er wel wat aan doen, maar als ik hier een toets indruk, klinkt het gegarandeerd telkens ietsje anders."

Tijd voor een heerlijk nerdy rondleiding, die begint in de hoek van de studio.

"Kijk, dit is mijn allereerste drumcomputer: de Roland TR-909. Jeff Mills heeft hem zo vaak van me gehuurd, dat ik hem vroeg om er een handtekening op te zetten. Er zijn puristen die zeggen dat hij door de handtekening helemaal niets meer waard is, maar dat interesseert me niet. Ik ga hem toch niet verkopen. Jeff is de koning van de 909, dus ik vind die handtekening hartstikke cool."

Aan de andere kant staat de Sequential Circuits Pro One. "Dit ding is bekend geworden dankzij Upstairs at Eric's van Yazoo. Die plaat is zo'n beetje helemaal met deze synthesizer gemaakt, van de drums tot de baslijnen en lead. Het is een prachtig scherp en punchy basgeluid."

De JX-8P, Moog Source en Synton Syrinx even verderop zijn erfstukken van Bert van de Grift, die in 2005 overleed aan de gevolgen van een hersenbloeding. "Het gaat me iets te ver om te zeggen dat hier een stukje van zijn ziel in voortleeft, maar als ik deze machines aankijk, weet ik precies aan wie ik denk. Ik vind het doodzonde dat hij dit nooit heeft kunnen zien, hij had het echt een fijne plek gevonden. Die Synton is heel bijzonder, ze komen uit Utrecht en er zijn er maar driehonderd van gemaakt. Elk jaar krijg ik wel een mailtje of ik hem niet wil verkopen. Als ik hem op eBay zou zetten, zou eBay waarschijnlijk kapot gaan. Maar nee: het is een erfstuk, hij wordt niet verkocht."

Hij wijst verder: daar staat de Prophet 5, die werd gebruikt door zo'n beetje al zijn favoriete platen uit de jaren tachtig, van Japan tot Depeche Mode. De Roland D-550 (Enya), de Jupiter 8 (Talk Talk) de Arp Odyssey (John Fox en Herbie Hancock) en de Oberheim OB-Xa (Jump van Van Halen).

Sinds drie jaar heeft Allert er een obsessie bij: modulaire synthesizers. Mocht je geen flauw idee hebben: een modulaire synthesizer bestaat uit losse kastjes (zeg maar: bouwstenen) die ieder verantwoordelijk zijn voor een gedeelte van het geluid, voor effectjes of voor sequenties. "Die kun je dan aan elkaar hangen met onmogelijk veel kabeltjes. Op deze machine kun je je fantasie de vrije loop laten, en conventies aan je laars lappen. Het is ongelooflijk goed voor je brein, je bent zo veertien uur verder."

Stond die webcam er nou maar, denk ik na de rondleiding, want ik wil het maar blijven zeggen: Holy fuck!