Black Dance Matters: een documentaire over The Era, een footworkcollectief uit Chicago

Terwijl steeds meer dj's uit Chicago footwork-muziek naar clubs en festivals over de hele wereld brengen, zou je bijna vergeten dat footwork net zozeer een danscultuur als een muziekgenre is. Het dansen was er zelfs bijna tien jaar voor de muziek, een nazaad van de battle-cultuur rond breakdancen in het Chicago van de jaren tachtig. Pas in de jaren negentig bloeide een muziekstijl op, met snelle beats, soulvolle samples, ranzige teksten en bastriolen die recht tegen de four-on-the-floor van de house ingaan. Deze sound was volledig afgestemd op de lichamen van de footworkdansers, gemaakt om dansbattles te initiëren en inspireren.

"De muziek stond in dienst van de dans," zegt Chief Manny, een footworkdanser uit het zuiden van de stad. "Als ik footwork hoor, kan ik onmogelijk niet aan dansen denken. Het is dus een beetje vreemd dat iedereen gek is op deze muziek, maar niemand echt iets weet van de oorsprong van de dans. Laat staan dat ze er iets mee doen."

In Meet The Era, een THUMP-documentaire van Wills Glasspiegel, zien we een groep getalenteerde jonge mensen die de footworkcultuur willen behouden en verder willen brengen, in Chicago en daarbuiten. The Era werd opgericht in 2014 en brengt de beste dansers van de stad samen, onder wie Chief Manny, P-Top, Steelo en Dempsey. Mede-oprichter Litebulb (25 jaar) zegt: "Vergeet alsjeblieft niet wie er elke dag de straat opgaan. Het kost ons bloed, zweet en tranen. Wij brengen die tracks tot leven."

Volgens de groep dragen zij met hun moves dezelfde ideeën uit als artiesten als RP Boo en DJ Spinn dat op het podium met muziek doen. "Wij helpen ze met dans hun verhaal te vertellen," legt Bulb uit. "Soms is het moeilijk om een track te begrijpen, maar als je een goede danser erop ziet dansen, snap je het ineens en vind je het nummer nog vetter. Dansers geven de mensen iets zichtbaars bij het geluid. Je hebt zowel de muziek als de dans nodig voor het volledige plaatje van Chicago footwork.

The Era heeft twee ontstaansgeschiedenissen. Versie A is, zoals Bulb het vertelt, de kampvuurversie: Litebulb en P-Top, dansrivalen, waren gecast om te dansen in een filmscène met Al Pacino. Ze kwamen elkaar dus toevallig tegen, ver buiten Chicago, en kwamen erachter dat ze meer gemeen hadden dan ze dachten. Een paar weken laten reed P-Top vanuit z'n huis in Noord-Chicago naar het zuiden, om Bulb en zijn vrienden te ontmoeten. Allemaal footworkdansers met grootse plannen voor de footworkcultuur.

Versie B is wat ingewikkelder. The Era bestond al lang voordat het een naam kreeg, gewoon een groepje schoolvrienden uit de South Side die graag samen dansten. Litebulb, Steelo, Dempsey, Chief Manny en hun huidige dj Jody Breeze kwamen op jonge leeftijd al samen. De naam van de battlecrew: Terra Squad (TS).

Door TS kwamen de jongens ook in contact met Jeremiah Sterling, een jonge danser uit de South Side. Hij werd door velen gezien als de grote gangmaker voor een nieuwe generatie dansers in de TS-familie. "Jeremiah was een ongeslepen diamant," vertelt Dempsey. "Hij zorgde ervoor dat Litebulb anderen footwork ging leren." Jeremiah kreeg bijnamen als 'Miah the Great' en 'The Youngest in Charge'.

Op zijn zestiende, in 2011, werd Jeremiah doodgeschoten in een steeg in de South Side. Zijn dood was niet alleen een schok voor de footworkgemeenschap, maar voor de hele stad. "De enige manier om ermee om te gaan was hoe ik altijd met dit soort dingen omga," zegt Bulb. "Footworken. Altijd."

Volgens Bulb leeft Jeremiahs geest voort in de groep, net als die van DJ Rashad. "De droom van Jeremiah en Rashad is hetgene waar we nu naar leven en voor vechten – de droom om deze cultuur te laten groeien, onze creativiteit te laten groeien, om footwork verder te brengen."

Jeremiah en Rashad wilden de geschiedenis in ere houden en de traditie van footwork behouden voor toekomstige generaties. "De grondvesten van footwork zijn eerder al gelegd, en door middel van muziek en dans aan ons doorgegeven, door dansers als AG en Ant Brown," legt Bulb uit. "Bepaalde moves bleven gewoon hangen. Ze kwamen niet van een sjieke dansschool of van de burgemeester of zo. Ze vormden zich in Chicago door de jaren heen; het ontwikkelt zich nog steeds. Het kwam van donkere, jonge en meestal arme mensen die zich wilden uitdrukken en ontwikkelen. Het is de behoefte om je te laten horen in een wereld die monden snoert, mensen verdeelt en ons soms zelfs vermoordt."

The Era wil footwork in zijn context laten zien, door de dans en donkere dansers op de voorgrond te laten treden. "We willen laten zien dat zwarte dans ertoe doet. Dat zwarte dansers ertoe doen. Dat footworkers ertoe doen," legt Bulb uit. "Waarom? Omdat we aan de kant zijn gezet. Op allerlei verschillende niveaus. Dans is gemarginaliseerd in de kunst- en muziekwereld. Zwarte dans is gemarginaliseerd in de danswereld. Footwork is gemarginaliseerd in de zwarte wereld – het is niet upper class, het gaat niet om geld. Het komt niet van een universiteit, een galerie of het stadhuis. Het is een doe-het-zelfding.

In Meet The Era zien we Bulb op verschillende plekken dansen. De shots van hem en de anderen op een blauw basketbalveld zijn gedraaid tijdens het filmen van Bangin' on King Drive van RP Boo, ook een door Glasspiegel geregisseerde co-productie van THUMP. Dat blauwe veld was de locatie van een paar historische footworkbattles, die plaatsvonden na de jaarlijkste Bud Billiken Parade, midden jaren nul.

P-Top timmerde aan de weg met een battlecrew uit de North Side, genaamd Goon Squad. Hij is het enige lid van The Era dat niet uit de South Side komt.

Steelo wordt door veel dansers en dj's gezien als een van de smoothste dansers van Chicago. P-Top zegt in Meet The Era over hem: "Dat is Mr. Clean. Alles wat hij doet, kun je duidelijk zien." Steelo werkt in het gewone leven in een milkshakebar, en zat vroeger ook bij TS.

Dempsey is een door de wol geverfde battledanser. "Op de middelbare school wilde ik met iedereen battlen," zegt hij. "Zodra ik erachter kwam dat iemand aan footworken deed, was ik niet te stoppen. Bij bushaltes. In de klas. Waar dan ook." Hij woont nu vlakbij 79th Street en Eberhart Avenue, en is nog steeds verbaasd over waar hij dankzij footwork allemaal is geweest, van Londen tot Peru. Ook Dempsey was lid van TS.

Chief Manny – niet te verwarren met DJ Manny, ook uit Chicago – is een danser, en staat aan het hoofd van het mediateam van The Era. Hij is animator, illustrator en door zijn samenwerking met Glasspiegel heeft hij ook films leren maken. Chief Manny was vroeger ook lid van TS. Hij woont in South Side, vlakbij Dempsey en Bulb, bij de kruising van 77th Street en Kind Drive.

Managers van The Era zijn Dana Givens en Deedee Stallworth. Ze organiseren de trainingen, zorgen voor de zakelijke kant en houden alle neuzen dezelfde kant uit. "Uiteindelijk zijn we allemaal vrienden," zegt Dana, "en dat verandert niet zomaar."

Glasspiegel, die zelf ook uit Chicago komt, reist al sinds de oprichting van The Era in 2014 met de groep mee, om een documentaire over ze te maken. De film laat een aantal verhalen over de wereld van Chicago footwork zien, gebaseerd op de tijd die Glasspiegel vanaf 2009 met de artiesten van Teklife en The Era doorbracht. Deze korte docu, Meet The Era, werd gefilmd in 2014 en 2015. Het is een introductie van de crew en dient als trailer voor de langspeelfilm waaraan Glasspiegel werkt. Onlangs ontvingen Glasspiegel en Litebulb de Crossing Borders kunstprijs van de Universiteit van Chicago. Dankzij die prijs kunnen ze nu nog meer werk gaan maken over de geschiedenis en de toekomst van footwork.