Intergalactic Gary en de opkomst van de digger-dj

Van links naar rechts: G-String, Intergalactic Gary en Gustav Goodstuff

Tot een paar jaar geleden hoorde je niet zo veel van Intergalactic Gary. Wat de reden ook mag zijn, het tij lijkt gekeerd. Intergalactic Gary draait nu van Berlijn tot New York en zelfs in Colombia, en ook in Nederland staat hij op de meest toonaangevende festivals. Het lijkt erop dat de sound, die hij al dertig jaar draait, heel actueel is.

De laatste paar jaar is hij – zonder enige vorm van zelfpromotie – steeds vaker te horen in de upperground, volgende week vrijdag draait hij bijvoorbeeld in De Marktkantine. Het succes van John Scheffer, zoals hij heet, staat niet op zichzelf: artiesten als de Haagse I-F en Legowelt behoren de laatste jaren steeds vaker tot de headliners van veel festivals. Om erachter te komen hoe het komt dat Intergalactic Gary plotseling populair is, spraken we met drie mensen die hem al jaren volgen (en voor hun feestjes boeken): Steven van Lummel van Club PiP, Flip Peeters van These Guys, en Otto Kraanen van het label Bordello A Parigi.

GLAZENWASSERS EN PANTERPRINT
Ook al kom ik zelf uit de buurt van Den Haag, ik kende de muziek van Intergalactic Gary niet echt. Niet zo vreemd, want het enige succes dat hij ooit had in Den Haag was in de jaren negentig bij Club LA DS, en toen bestond ik nog maar net. Zo'n tien jaar eerder was Den Haag in de ban van italo-diso, vertelt Otto Kraanen van het label Bordello A Parigi: "Toen I-F en Intergalactic Gary dit geluid ontdekten, werd het overal gedraaid in ordinaire Haagse discotheken zoals De Marathon."

Italo-disco was toen vooral iets voor glazenwassers en vrouwen met panterprint, een soort Eurodance van de van de tachtig. De depressieve New Wave en punk uit die tijd stond haaks op de optimistische vrolijke italo, waardoor het toen nog twee gescheiden scenes waren. "Italo was nog niet een volwaardig genre, de naam werd er pas later aan gegeven en kaders bepaald," vertelt Kraanen, "het werd niet gezien als iets met een hogere esthetische waarde. Intergalactic Gary leerde het wel kennen, maar hij verzamelde toen alleen die platen, maar draaide niet echt in de discotheek. Dat kwam pas later."

Intergalactic Gary behoort tot een lichting artiesten uit Rotterdam, Den Haag en ook Alkmaar waar juist de kruising werd gemaakt tussen enerzijds de kitscherige italo-disco en aan de andere kant de grauwere electrosound. Deze West Coast Sound is een mix van lo-fi italo, acid, Detroit-techno en rauwe electro, een stijl die jarenlang wereldwijd bekend was onder een kleine groep liefhebbers. Veel artiesten die dit geluid konden waarderen draaiden maar af en toe in Nederland – vaker gingen ze de grens over, mede door de releases op labels als Haagse Bunker en Rotterdamse Clone, die vooral in het buitenland populair waren. Ook had het internetradiostation CBS (tegenwoordig Intergalactic FM) wereldwijd luisteraars.

Waar draaide Intergalactic Gary al die jaren? "In het Oostblok werd hij altijd wel geboekt, vertelt Flip Peeters van These Guys, die hem twee jaar geleden voor het eerst boekte op Koningsdag. "Waarom hijdaar wel draaide en bijna niet in Nederland, snapte hij zelf ook niet zo goed."

HAAGSE BOILER ROOM
Niet alleen Intergalactic Gary had tot een paar jaar geleden weinig gigs in Nederland, ook I-F trok lang niet altijd volle zalen. Steven van Lummel, mede-oprichter van de Haagse Club PiP, weet er alles van. Het terrein van zijn club is I-F's hedendaagse thuisbasis, Intergalactic FM huisvest er, en Panama Racing Club wordt er gehost, een soort Haagse Boiler Room dat al twintig jaar bestaat. Als I-F een week ervoor in een uitverkochte club in in het buitenland draaide, stond hij volgens Van Lummel de week erna voor vijftig man in Club PiP. "Nu lijkt het erop dat ook het Haagse publiek de West Coast Sound omarmt; we merken dat er een steeds grotere groep mensen op afkomt."

"Kraanen denkt dat mede door zijn label en de feestjes die hij gaf met Intergalactic Gary, de sound meer draagkracht kreeg in de regio. "Vijf jaar geleden kwam hij draaien en vroeg ik hem juist die italo's mee te nemen. Dat waren feestjes in Rotterdam en Den Haag, een tijdje later is het naar Amsterdam overslagen. Het italo-virus was daar al wel, maar de italo-feestjes kwamen net iets later."

Het duurde inderdaad iets langer voor het genre ook aan populariteit won in Amsterdam, denkt ook Flip. "In Amsterdam domineerde de minimalsound en daarna de tech-house. Voor de Amsterdammers was dat een vertrouwd iets, er was weinig ruimte voor andere geluiden." Via partijen als Trouw en Dekmantel – waarvan de laatstgenoemde de wortels in Den Haag heeft zitten – en de groeiende populariteit van labels als Rush Hour en Clone, belandde de West Coast Sound bij een groter publiek in de Randstad.

EEN ECHTE KENNER
Toch komt de nieuwe energie niet alleen vanaf Nederlandse bodem, vertelt Peeters. "Ron Morelli – eigenaar van het New Yorks elektronische label L.I.E.S. – werkte in de jaren negentig bij A-1 Records in Brooklyn en was gek van de keiharde acid en lo-fi-sound die op het label Haagse Bunker verscheen. "Ron Morelli was absoluut geïnspireerd door de sound uit Den Haag en Rotterdam. Hij draaide het veel in de winkel, waardoor meerdere producers uit New York lucht kregen van Bunker. Ook op zijn label L.I.E.S. heeft die sound altijd een belangrijke rol gespeeld. Mede omdat dit geluid weer opnieuw geperst wordt, gaat het in raptempo de wereld over en krijgen Nederlandse West Coast-georiënteerde labels als Creme Organization en Bunker ook weer meer aandacht. Ze versterken elkaar. Meerdere labels zijn er door geïnspireerd, waaronder het meer avantgardistische label Minimal Wave van Veronica Vasicka, maar ook techno-artiesten als Truss en Surgeon luisterden maar wat graag naar de radioshows van Intergalactic FM."

Ook een nieuwe generatie Nederlandse artiesten, zoals Robert Bergman en Interstellar Funk, produceren nieuwe muziek die duidelijk geïnspireerd is op deze lo-fi-esthetiek. "De dj's van de oudere generatie, I-F, Legowelt, worden dan gezien als de echte kenners," legt Kraanen uit. "Als artiesten die altijd hetzelfde zijn blijven draaien en zich nooit hebben laten verleiden voor de hype. Intergalactic Gary is niet echt binnen een kader te plaatsen met zijn sound, daarom is hij een veelzijdige dj. Hij kan overal draaien, zowel in een donkere kelder als op een vrolijke italo-fuif. Dat is zijn talent." EEN SOORT OUDE OOM MET EEN FLESJE BIER
Volgens Steven van Lummel komt dat ook omdat mensen in Den Haag niet zozeer hypegevoelig zijn. "Intergalactic Gary is een soort oude oom. Je ziet hem iedere verjaardag, aan de zijkant een Grolschbeugel drinken, of het nou cool is of niet. De ene keer vinden mensen het heel vet, de andere keer wat minder. Dat is echt Haags."

Peeters legt uit dat het tien jaar geleden minimal was, nu is het harde techno, maar dat is eigenlijk ook weer voorbij: "Vooral echte selectors die het vak dj'en verstaan zijn de laatste paar jaar weer superpopulair. Je wil als programmeur een soort garantie dat een dj een zaal daadwerkelijk aan kan, dat-ie een verhaal kan vertellen en de diepte in gaat, verschillende platen aan elkaar mixt die niet iedereen aan elkaar geregen krijgt. Intergalactic Gary is zo'n echte vakman, hij bijt zich helemaal vast in dat verhaal."

In een recent interview dat we met THUMP deden met Joris Voorn, zei hij: "In Amerika is Detroit-techno ironisch genoeg nooit populair geweest, en dat is het nog steeds niet. De meeste grootheden uit die stad hebben de afgelopen twintig jaar maar weinig in Amerika gedraaid." Ik heb het idee dat dit ook een beetje in Den Haag speelt, met een generatie die zijn 'eigen' sound niet kent; slechts een kleine club mensen houdt zich bezig met die muziek. Steven van Lummel kan dat beamen. "Den Haag is natuurlijk ook wel een beetje het Detroit van Nederland."

Intergalactic Gary draait vrijdag 18 maart in De Marktkantine.

Mocht je nog geen plannen gemaakt hebben dit weekend, These Guys organiseert een feest in de Cruqiusgilde in Amsterdam.