In de Democratische Republiek Congo flaneren de sapeurs, zoals de goedgeklede subcultuur van dandy's zichzelf noemt, al een tijd over de straten van de hoofdstad Kinshasa – in driedelige pak en met loafers van krokodillenleer welteverstaan. De Sape ( Society of Tastemakers and Elegant People in het Engels, Societe des Ambianceurs et des Personnes Elegantes in het Frans) trekken zich niets aan van de blikken van de mensen om zich heen. Inmiddels worden ze steeds bekender: er is een documentaire over de sapeurs gemaakt, ze maakten hun opwachting in reclames voor Guinness, en wisten zelfs Solange te overschaduwen in haar eigen videoclip voor Losing You.
Advertentie
Het is niet moeilijk om te bedenken waarom de wereld zo verliefd op deze dandy's werd. Maar de stijlvolle arbeiders die al hun tijd en geld aan hun indrukwekkende uiterlijk spenderen, vormen meer dan alleen een feel-good-verhaal in een van de armste landen van Afrika: de sapeurs zijn de belichaming van de transformatieve kracht van mode. Tot voor kort werd de Sape door mannen gedomineerd, maar daar begint nu verandering in te komen.
Op 10 februari 2011 fotografeerde Junior D. Kannah verschillende sapeurs op de La Gombe-begraafplaats in Kinshasa, de officiële 'Day of the Sape'. "Die datum markeert de dood van de uitvinder van het 'Kitendi'-geloof, Stervos Niarcos. ['Kitendi' betekent kledingstuk in Lingala, een van de talen die in DRC gesproken wordt. De sapeurs hangen in feite een 'modegeloof' aan.] Niarcos overleed 20 jaar geleden in Parijs en wordt nog altijd gezien als de grondlegger van het moderne sapeurisme," legt Kannah uit.Elk jaar verzamelen de sapeurs zich in hun mooiste outfits, om hun respect te betuigen aan het graf van Niarcos, die ook bekend staat als "de Paus." Dat was het moment waarop Kannah haar zag: "Ik zag een vrouwelijke sapeuse tussen al die mannen staan. Ze had een shirt en zwarte pantalon aan en hield in één hand een handgemaakt jasje vast. Haar moed en uiterlijk trokken me aan. Daarna heb ik de 'Queen of Sape', Mama Afrika, op de foto gezet."
Kannah begon de kleine maar steeds groter wordende gemeenschap van sapeuses in Kinshasa te fotograferen, en die beelden vormen nu de basis van Lady Dandies of the Democratic Republic of Congo, een binnenkort te verschijnen boek en expositie in The Brunei Gallery in Londen. Met bijnamen als Queen of Uprising en Princesse de la Sape kun je niet om de kledingstukken en karakters van deze vrouwen heen. Het fotoproject staat in sterk contrast met de kritiek die de lady dandies te verduren krijgen op straat. Kannah herinnert zich nog hoe iemand hem tijdens een van de fotoshoots vertelde: "Vrouwen zouden zich bezig moeten houden met werken en handel, om zo hun families te onderhouden, in plaats van als opstandelingen op straat rond te banjeren."
Hij schat dat één op de vijf sapeurs vrouw is, maar het aantal sapeuses neemt gestaag toe, "met dank aan de groeiende zelfverzekerdheid van Congolese vrouwen en de houding binnen de maatschappij, die nu begint te veranderen." "Ik vind hun stijl heel bijzonder en mooi," zegt hij. "Ik zie het als een uiting van hun verlangen naar een individuele identiteit, en dat zien we overal ter wereld terug. Voor sapeuses is de unieke kledingstijl een manier om hun identiteit te verkennen. Ze kiezen ook niet voor de minste ontwerpers: Rei Kawakubo, Versace, Roberto Cavalli, Alexander McQueen, en ga zo maar door."
Advertentie
Hij zegt ook nog: "Op een bepaalde manier verbreedt dit de grenzen van die mix waarbij Afrika en het Westen met elkaar gemixt worden, en op een andere manier is dit ook een nieuwe, Afrikaanse cultuur: het is een bron van trots voor de Congolese jeugd."
Inda "The Minor" Gabie, 51, verkoper op de markt
Musa "'Princesse de la Sape" Umpalaba, 30, student kleermaker
Advertentie