Dingen die we net als Zwarte Piet vroeger normaal vonden, maar nu niet meer

“Het is altijd al zo geweest!” “Traditie is traditie!” En ga zo maar door. Deze slappe argumenten worden altijd weer op tafel gelegd als we proberen een einde te maken aan niet-inclusieve, verouderde gewoontes.

Het debat rond Zwarte Piet is ongetwijfeld hét gespreksonderwerp waarvan veel mensen die conservatief denken spontaan stoom uit hun oren krijgen. Zelfs mensen die het niet racistisch bedoelen hebben de neiging om hun oogkleppen op te zetten voor Zwarte Piet. Hun argument is dat ze zijn opgegroeid met deze ‘traditie’ en dat het een jeugdherinnering is die niet zomaar verpest mag worden.

Natuurlijk is men niet tegen het Sinterklaasfeest zelf, of tegen Zwarte Piet omdat hij een beetje roet op zijn gezicht heeft. Men is tegen Zwarte Piet vanwege zijn volledige blackface, afrohaar en dikke rode lippen. Dat uiterlijk is niet meer van deze tijd, vooral omdat het racistische en kwetsende karakter van deze traditie alle generaties treft; denk maar aan kinderen die opgroeien met een stereotiepe en vernederende kijk op zwarte mensen.

Er zijn ook nog een heleboel andere gewoontes die destijds niet weg te denken waren uit onze gewone gang van zaken, maar waar we inmiddels heel anders tegen aankijken. VICE stelde een lijst op van dingen waarvan we destijds dachten dat ze wel cool waren, terwijl we tegenwoordig wel beter weten – zonder dat dat verder tot grote volksopstanden hoefde te leiden.

Tegenwoordig kunnen heteroseksuele cisgender mannen een stuk makkelijker hun bromances uitleven. Dat is maar goed ook, want er was ooit een tijd waarin ze die heerlijk innige vriendschappen moesten verbergen achter een hashtag die z’n weg vond naar het dagelijks taalgebruik: no homo. Een kwestie van duidelijkheid scheppen. 

In dezelfde categorie: dingen die je niet leuk vindt ‘gay’ noemen.

Het rookverbod in vliegtuigen, rookvrije zones in restaurants, kleurrijke Marlboro-reclames, sensuele liefdesscènes die worden afgesloten met een peuk in bed – het is soms bevreemdend om terug te denken aan een tijd waarin roken zo alomtegenwoordig was dat het de norm leek. Anno 2020 zijn er natuurlijk nog altijd mensen die roken, niet roken of alleen “bij bepaalde gelegenheden”, maar we weten ondertussen allemaal dat het veel geld kost, stinkt en ook gewoon heel slecht voor je is.

Er was een tijd waarin je, als je bij oma en opa op de koffie kwam, ze vroegen of je ook een n-tet wilde, of een n-zoen, als ze wel nog een beetje politiek correct wilden zijn . Tegenwoordig snappen we dat je ook net zo goed schuimzoen of chocoladezoen kunt zeggen.

Het is eigenlijk nog maar de vraag of studentendopen ooit wel tof zijn geweest. Het studentenleven draait natuurlijk (deels) om feesten en nieuwe dingen uitproberen, zoals uitzoeken hoeveel ad fundums je lever binnen een kwartiertje aankunt. Dat gezegd hebbende, zijn overgangsrituelen waarbij mensen worden vernederd om te bewijzen dat ze bij een bepaalde groep mogen horen, om daarna op hun beurt anderen hetzelfde aan te doen (en soms zelfs de dood in te jagen), eigenlijk gewoon vrij ziekelijk.

Kun jij je nog die tijd herinneren waarin iedereen een soort derde arm had waarmee je jezelf kon fotograferen? Toen waren selfiesticks niet weg te denken uit het straatbeeld, maar als je er vandaag eentje uit je rugzak zou toveren om een selfie mee te maken, zou je raar worden aangekeken. Niet ten onrechte, trouwens.

En dan vooral als je niet skate. Hetzelfde geldt voor T-shirts van Iron Maiden als je nooit naar Iron Maiden luistert.

Dat veel mensen een jaar lang uitkijken naar het carnavalsseizoen om eindelijk lekker “zot te kunnen doen” is één ding, maar betekent dat ook dat je dit gelijk maar op de UNESCO-lijst voor immaterieel cultureel erfgoed moet zetten? De Voil Jeanetten zijn daar nog best een goede aanleiding voor – mensen die het grappig vinden om een nazipak rond te lopen alleen een stuk minder.

Het debat rond culturele toe-eigening, waar de boodschap van uitgaat dat je een beetje respectvol om moet gaan met andere culturen – en als wit persoon niet zomaar bantoeknotjes draagt als je geen flauw benul hebt van de geschiedenis die erachter zit – heeft bij steeds meer mensen tot inzicht geleid.

We hebben het al lang en het breed uitgelegd, maar sommige gewoontes leer je nu eenmaal moeilijk af. Beschouw dit als een welgemeende reminder.

En nee, ook niet als je meezingt met een liedje.

Of lachen om mensen omdat ze dik zijn, of vrouw. Niet grappig. Tenzij je ernaar streeft om die ene nonkel te worden “die je toch niet kan veranderen” en die iedereen probeert te mijden op familiefeestjes.

Volg VICE België en VICE Nederland ook op Instagram.