Matt Story's schilderijen van zwemmende vrouwen zijn net foto's

De New Yorkse kunstenaar Matt Story weet het idyllische, zomerse gevoel dat je krijgt van het dagenlang luieren aan het zwembad feilloos te vangen in zijn nieuwe tentoonstelling ‘Water’, die momenteel te zien is in de Robert Lange Studios in Charleston, in de staat South Carolina. In zijn werken zie je onderwater zwemmende, duikende en drijvende vrouwen. Het lijken op het eerste gezicht net foto’s, maar als je beter kijkt zie je dat het eigenlijk schilderijen zijn.

“Ik hou ervan om dingen te schilderen die in eerste instantie zowel abstract als fotorealistisch lijken,” vertelt Story aan The Creators Project. En dat is nu precies de paradox van zijn werk. “De vervormingen, de prismatische kleuren en de vreemde dieptewerking zijn allemaal belangrijke elementen in de onderwaterwereld. Ik vind het eindeloos complex en fascinerend, misschien wel op dezelfde manier als water ook fascinerend was voor Monet of het menselijke lichaam dat was voor Rodin. Ieder schilderij weet me weer opnieuw te verbazen, en dat is niet vanwege mijn te vroeg begonnen dementie,” grapt hij.

Story begint meestal met het bedenken van poses, die hij uitwerkt in schetsen. Vervolgens neemt hij tienduizenden foto’s van modellen, die hij met de nodige improvisatie samenvoegt tot hij zijn visie verwezenlijkt heeft. “De onderwaterwereld is zo onvoorstelbaar en dynamisch, ik moet veel aan het toeval overlaten en gewoon foto’s blijven maken terwijl het allemaal gebeurt,” legt hij uit.

Na de shoot voegt hij de duizenden foto’s met behulp van Photoshop en een Wacomtablet samen tot één beeld, dat daarna de basis zal vormen voor het schilderij. Vervolgens gebruikt hij de zogenaamde grid-and-sketch-techniek om het beeld over te brengen op gigantische doeken. De modernere methode waarbij de afbeelding op het doek wordt geprojecteerd en overgetrokken gebruikt Story liever niet. “Mijn methode geeft het kunstwerk denk ik een minder mechanisch gevoel. Op deze manier komt de vervorming die door het water optreedt meer tot uiting en berust de kwaliteit van het werk meer op de artistieke tekenvaardigheid van de kunstenaar.”

Dan moet het moeilijkste gedeelte nog komen. “Ik ben honderden uren bezig om de verf op de juiste manier op het doek aan te brengen en om de juiste balans te bereiken,” zegt hij. Bij het constant balanceren op de dunne grens tussen realisme en hyperrealisme is het belangrijk dat er niet teveel penseelstreken te zien zijn, maar ook niet te weinig. De details moeten perfect zijn, maar ook weer niet te perfect. “De onderwaterwereld is zo vreemd dat hij bijna buitenaards lijkt,” gaat hij verder. “Iets maken dat enerzijds bijna onwerkelijk lijkt maar dat anderzijds hypperrealistsich aandoet is een uitdaging op zich. De reflecties van het water zijn abstract, maar het menselijk oog kan nog steeds een soort ritme en textuur ontwaren. Bij de kleinste verstoring raakt de gehele illusie ontwricht. Ik ben lang bezig om dat op te lossen met het zoeken naar het juiste kleurgebruik.”

Wanneer je door de galerie loopt is het verbazingwekkend op hoeveel verschillende manieren Story hetzelfde onderwerp – zwemmende vrouwen – steeds net weer anders in beeld weet te brengen. Hij ziet het als een constante verkenning van het menselijk lichaam. “Mijn doel was om klassieke vormen op een vernieuwende manier in een hedendaagse context te plaatsen,” zegt hij. “In plaats van Manet’s Olympia, waarin een vrouw naakt op een sofa ligt, laat ik haar een koprol doen in een bikini.”

Toch voelt hij zich ook om andere, intellectuelere redenen aangetrokken tot de onderwaterwereld. “Schilderkunst is in staat om een metafoor te zijn. Water kan worden gezien als metafoor voor het onderbewustzijn. We drinken het, wassen ons ermee, verdrinken, drijven en zwemmen erin. Kortom, we spetteren ons letterlijk een weg door het leven. Als ik een onder water drijvende vrouw schilder, verbeeld ik haar op een manier waarop ze zich bewust lijkt van zichzelf. Ze is letterlijk verzonken in haar onderbewustzijn en daar horen risico’s en angsten bij. Op deze manier is haar onderdompeling een symbool voor haar wedergeboorte, een zuivering, of een doop. Onze eerste gevoelens zijn die van het ronddrijven in het warme en veilige vruchtwater in de baarmoeder. Er zijn oneindig veel metaforen te bedenken. Natuurlijk heeft water ook speelse kanten. Herinneringen aan heerlijk relaxte zomers aan zee of het zwembad zijn denk ik universeel. Ik durf te wedden dat de meerderheid van de mensen een soortgelijke, vrolijke herinnering koestert.”

Story geeft toe dat zijn werk deels een proces is en deels voortkomt uit een soort dwangmatigheid. “Kunst is een truc, het gebruik van esthetiek is een manier om het collectief bewustzijn aan te boren. Maar het is anders dan bij een goocheltruc, waarbij de goochelaar weet hoe de illusie in elkaar zit. Wanneer het gaat over kunst, denk ik dat de kunstenaar zich vaak ook niet bewust is van de truc. De kunstenaar volgt simpelweg een aantal stappen waarbij het kunstwerk soms doordrenkt wordt met een soort magie,” zegt hij. “Kunst is op zijn best wanneer de kunstenaar zijn visie op het collectief bewustzijn op de toeschouwer weet over te brengen en het werk op zijn beurt weer een spiegel wordt van het zelfbewustzijn van de toeschouwer.”

Water is tot 26 februari van 11 tot 17 te zien in de Robert Lange Studios in Charleston. Bekijk ook de website van Matt Story.