FYI.

This story is over 5 years old.

Muziek

Marquis Hawkes gaf ons een rondleiding door de Berlijnse wijk die zijn album ‘Social Housing’ inspireerde

We praatten over de albumtitel, de buurt en leven in een sociale huurwoning.
Jur Oster

"Hier zou ik wel een club willen openen, voor wanneer dit ooit een populaire buurt wordt," fantaseert Mark Hawkins als we voor de leegstaande, geruïneerde Kino Sojus staan middenin Marzahn, een DDR-wijk in het noordoostelijke puntje van Berlijn. Vooralsnog is die populariteit ver te zoeken. We bevinden ons dan ook vijftien kilometer van Alexanderplatz en Marzahn is niet het soort buurt waar de doorsnee modieuze stedeling graag komt, laat staan binnenkort zal komen. De wijk heeft ook geen goede reputatie. Een rondje Google brengt associaties als "getto", "neonazi" en zelfs "Vietnamese maffia" boven water. "Mensen denken dat het een plek is waar je niet moet komen," zegt de Engelsman met korte hanekam terwijl hij ons in zijn Volkswagen Polo rondrijdt door de buurt.

Advertentie

(Alle foto's door Jur Oster)

Om eerlijk te zijn had ik zelf ook een grimmig beeld van Marzahn, terwijl ik er nog nooit was geweest. Het is namelijk de grootste betonnen flatwijk van de voormalige DDR – die grotendeels is gesloopt omdat het zijn beloften niet kon waarmaken ­– en bestaat vooral uit sociale huurwoningen. In veel landen zijn dit vaak de minst onderhouden buurten, waar vooral mensen met problemen terechtkomen, omdat de rest er niet wil wonen.

Afgelopen juni kwam het album Social Housing van Marquis Hawkes uit, het pseudoniem dat Mark Hawkins tegenwoordig als houseproducer en dj gebruikt. De titel is geïnspireerd door Marzahn, waar hij vier jaar geleden met z'n gezin kwam wonen. Daar wilde ik graag meer over weten, en hij nodigde mij en een fotograaf uit voor een rondleiding door de buurt.

Om bij zijn huis te komen moeten we eerst de S-Bahn nemen naar de allerlaatste halte. In de metro horen we al veel mensen Russisch spreken. In Marzahn wonen de meeste Vietnamezen, Kazachen en Russen van Berlijn. In de Russische supermarkt praat Hawkins een beetje Russisch met de kassières, "en met deze gebouwen om je heen voelt het soms wel een beetje alsof je in Rusland bent," zegt hij. Wat je hier ziet is beton, waar je ook kijkt. Tientallen betonnen flatgebouwen, die hier in de jaren tachtig zijn neergezet. Toen mochten de bevoorrechte DDR-inwoners hier komen wonen. Nu is het een van de armste delen van Berlijn.

Advertentie

Hawkins legt uit dat het leven in Marzahn deels de albumtitel heeft beïnvloed, maar aan de andere kant is het ook een pleidooi voor goede, betaalbare woningen voor iedereen (hij sprak hier laatst met THUMP UK over). Hij en z'n vrouw hebben er destijds niet voor gekozen om hier te komen wonen, ze hadden een dak boven hun hoofd nodig en er was alleen een sociale huurwoning beschikbaar in het noordelijkste puntje van Marzahn. Ze moesten ze de eindjes aan elkaar knopen, net als andere Marzahners: "Je ziet hier veel mensen die een zwaar leven leiden. Daarnaast was het voor ons ook een dagelijkse strijd om de rekeningen te betalen en boodschappen te kunnen doen. Met dat gevoel heb ik het album gemaakt. Het is de blues."

Met een hand aan het stuur en de andere druk wijzend naar de omgeving rijdt onze gelegenheidsgids verder. Ik ben in veel 'slechte buurten' in Europese steden geweest, en het is opvallend hoe goed onderhouden de flats er hier uitzien, hoe ongelofelijk groen de wijk is en hoeveel mensen er op straat zijn, vooral spelende kinderen en rondhangende bejaarden. Hawkins vergelijkt de situatie met hetzelfde soort wijken in Engeland: "Op klaarlichte dag zie je daar jongens drugs dealen. Hier is alles heel groen, zie je veel speeltuinen en heb je prima scholen. Je ziet ook wel mensen drinken en blowen, maar als je je bedenkt dat dit een van de armste wijken van Berlijn is, is de Duitse samenleving zo slecht nog niet."

Advertentie

Net voorbij de Allee der Kosmonauten – Oost-Duitse communisten waren goed in straatnamen bedenken – wijst hij op een nieuw gebouw dat bijna af is. Daar komen woningen voor vluchtelingen. Hoe zit het hier dan zit met de vele Duitse vlaggen waarmee de buurt versierd is (je ziet ze op balkons, auto's en zelfs kinderfietsjes) en de neonazi-associaties die mensen hebben bij Marzahn? "Gisteravond was hier toevallig wel een demonstratie van een paar extreemrechtse idioten", zegt hij, "maar de mensen die ik hier ken zijn daar helemaal niet in geïnteresseerd."

Terwijl de fotograaf en ik even later naar adem happen als we via een steile shortcut de Ahrensfelder Berge oplopen – het hoogste punt in de omgeving, waarvanaf je neerkijkt op de zee van groen en beton van Marzahn, met de rest van Berlijn op de achtergrond – steekt Hawkins van wal over de hippe buurten van de stad, omdat ik hem vroeg of hij daar weleens komt. "Alleen om platen te kopen, voor afspraken of om vrienden te ontmoeten. Maar niet veel. Er zijn zoveel mensen die naar Berlijn komen en niet de moeite nemen om de taal te leren. Ze omringen zich met andere expats in een paar wijken die eigenlijk allemaal hetzelfde zijn en maken zo het echte Berlijn niet mee. Maar ik denk dat dat vaak ook de mensen zijn die hier maar tijdelijk zijn."

Marzahn is voor hem het echte Berlijn en hij vertelt zich hier echt een immigrant te voelen, geen expat. "Ik ga ook nog maar weinig om met mensen uit m'n geboorteland. Ik voel me veel meer verwant met de Duitse cultuur dan de Engelse. En doordat ik hier woon is m'n Duits sterk verbeterd. Je hoort hier gewoon geen Engels op straat, alleen maar Duits, Russisch en Vietnamees." Op de vraag hoe mensen reageren als hij vertelt in Marzahn te wonen, moet hij lachen: "Dat is meestal wel een shock, ja. Het is niet de meest voor de hand liggende plek om te wonen voor iemand uit de creatieve sector. Maar de huur is hier het laagst van heel Berlijn, wat je als kunstenaar of muzikant veel ruimte geeft om jezelf te ontwikkelen. Dat zou trouwens zomaar kunnen veranderen als de prijzen in de rest van de stad zo hard blijven stijgen als nu."

Advertentie