Martyn duidt de overwinning van Donald Trump

Wat moet je als elektronische muziekliefhebber in godsnaam aan met het nieuws dat Donald Trump is verkozen tot president van Amerika, nadat de polls juist zo lang voorspelden dat Hillary Clinton de grote meerderheid van de stemmen zou krijgen? Veel artiesten tweeten hun verontwaardiging in 140 tekens. Bij onze internationale collega's vind je een overzicht van die statements. Het is een signaal, zeker, maar voelt in veel gevallen ook als wat kort door de bocht.

Daarom vroeg ik me af hoe het is om op dit moment als Nederlandse producer in de Verenigde Staten te wonen. Ik belde erover met Martyn, de Eindhovense producer en dj die al jaren nabij Washington D.C. woont, onlangs nog een fantastische plaat heeft uitgebracht met Steffi, en Politicologie studeert. Dit is wat hij me vertelde.

"Steffi belde me ook al om 7 uur 's ochtends hoe de situatie hier is. Ik zit net in de studio en kan wel een heel droevig pianostuk schrijven vandaag. Ik heb vannacht helemaal niet geslapen. We wonen in Virginia, net buiten Washington D.C., een van de eerste staten die werd geteld. Toen zagen we al: het gaat stroever dan verwacht, terwijl iedereen ervan uitging dat Hillary hem wel zou pakken. Toen Trump in Florida en North-Carolina een paar procent voor stond, heb ik besloten de tv maar uit te zetten. Je maakt jezelf gek door die nummertjes de hele tijd te bekijken.

Om een uur of een 's nachts ben ik toch maar weer gaan kijken, toen werd al duidelijk dat Hillary het niet ging halen. Dat is heel heftig, maar wat me nog meer zorgen baart, is dat het congres ook in handen is van de Republikeinen. Dat is een dubbele kaakslag, alsof de Eerste en Tweede Kamer in handen zijn van dezelfde partij.

Ik heb de rest van de nacht tv gekeken, de speech gezien en in bed gezeten. Slapen lukte niet meer, er gaan zoveel scenario's door mijn hoofd: hoe gaan de komende vier (of acht) jaar eruitzien? Ik denk dat je die onzekerheid ook heel erg proeft in de artikelen en reacties. Ik keek op Twitter, dat is een grote praatgroep geworden van mensen die het niet snappen.

Uit de geschiedenis kunnen we ook leren: Obama's campagnes gingen over hope and change, en hij heeft ook veel veranderd, maar er is veel meer hetzelfde gebleven. Campagneideeën van een presidentskandidaat vertalen zich lang niet altijd naar succesvolle beleidsbeslissingen in een presidentsschap. Laten we hopen dat dat hetzelfde is bij Trump. Hij belooft om Washington eens goed op te ruimen en corruptie aan te pakken, daar kan hij mee aan de slag. Hopelijk blijft zijn racistische onderbuikgevoel achterwege in zijn presidentschap. Misschien is dat wishful thinking, maar dat hoop ik.

Bovendien is er natuurlijk een scheiding van machten: al heb je een gek als president, dat wil nog niet zeggen dat je alles maar kunt besluiten. Er is ook nog een congres met een normale grip op de realiteit. Veel van de voorstellen uit zijn campagne zijn grondwettelijk ook helemaal niet mogelijk. Misschien moet hij die eerst maar eens lezen, die grondwet. Tegelijkertijd: je weet niet wat er gaat gebeuren en wat dit voor een onzekerheid in de wereld meebrengt. De mensen voor wie Trump in het kabinet gaat kiezen, dat is ook geen zuivere koffie.

Wat dit resultaat vooral laat zien, is de scheiding tussen wat er aan de kust gebeurt en in het binnenland. Die is enorm groot, veel groter dan mensen denken. Wij zitten hier vlakbij de stad, het gaat economisch vrij goed, we hebben een leuke multiculturele club en je ziet veel progressieve gedachten. Dat is echt niet te vergelijken met Alabama of Tennessee. Er is een arrogantie van de Democratische partij geweest: 'Alle zwarten en minderheden stemmen op ons, het komt wel goed.' Dan vergeet je de bult mensen in het midden die zich overal buitengesloten voelen. Daar heeft Trump heel goed in getapt, de stille meerderheid waar hij het altijd over had. Als je de boze stemmers wakker maakt, betekent dat heel wat.

Je hebt toffe progressieve steden, maar het merendeel van de wereld is niet zo. Het is goed om die waarheid in te zien. Globalisering is heel tof als je meedoet in de welvaart die eruit voortkomt, maar zit je niet bij die groep mensen, dan is het een heel eng ding: je hebt steeds minder grip op je eigen leven. Neem het klassieke voorbeeld van een fabrieksmedewerker in Michigan die zijn baan verliest omdat ze auto's gaan maken in China: je ziet dan je eigen leven letterlijk en figuurlijk wegdrijven. Zo iemand kun je wel vertellen dat het goed gaat in New York en op Wall Street, maar zo voelt het echt niet voor hem.

De angst van die groep mensen is een drijfveer om te zeggen dat alles weer terug naar het oude moet. Dat is natuurlijk de boodschap van Trump, om Amerika weer groot te maken. Maar wat is dat oude dan, en was dat wel oké? Wat hij daarmee bedoelde, en welk jaar? Dat weet niemand. Ik snap dat mensen hun baan terug willen, maar ik denk niet dat je Amerika terug kunt draaien.

Ik heb er nog niet over nagedacht of ik hier weg zou willen, daar is het nog te vroeg voor. Dat kun je niet twaalf uur na de uitslag al bedenken. Er zijn hier bovendien nog 318 miljoen mensen die niet naar een ander land kunnen vertrekken als het even politiek tegenzit. Mijn vrouw zei al: we doen gewoon wat alle Amerikanen doen, weer opstaan en aan het werk. Of je nu een Democraat bent of een Republikein, je gaat toch door met je leven.

Mijn allesoverheersende gedachte met eerst het brexit-debacle en nu dit erbovenop: het is wel duidelijk dat dit niet de uitzonderingen op de regel zijn, maar dat dit is waar de wereldpolitiek naartoe gaat, terwijl er vanuit Europa nu wat lacherig wordt gedaan over 'die domme rednecks'. Het zijn allemaal mensen die een stem hebben en meedoen in het verkiezingsproces. Ik las daar een heel goed artikel over in de Groene, trouwens.

In Nederland is dat niet anders: er wordt lacherig gedaan over tokkies, over Henk en Ingrid, alsof ze er niets van snappen. Maar vergeet niet dat elke Henk en Ingrid ook een stem hebben, en die is net zoveel waard als die van jou."