De verloren wereld van Surinaamse funk

In een donker hoekje van het internet, gehuld in opzichtige galactische beelden en word-art, bevindt zich galaxyeuropemusic.com – de online thuisbasis van Sumy. Als je je voorbij de glinsterende 'on air'-gifjes en incoherente ondertitels weet te worstelen, kan je ontdekken dat de eigenaar van de site ooit het epicentrum van zijn eigen muzikale universum was. Sumy bracht de vroege jaren tachtig door met het produceren van soulvolle, met calypso doordrenkte funkplaten. Van het ene op het andere moment verdwenen Sumy en de Surinaamse discobeweging compleet van de aardbodem.

Als gevolg van het Nederlandse kolonialisme, de Afrikaanse slaven en de daaropvolgende Javaanse immigranten, is de bevolking van Suriname afkomstig van alle continenten en culturen van de wereld. Het land heeft een diverse, maar niet per se gelukkige, geschiedenis.

Niet voor het eerst bood dans hier een uitlaatklep. Tijdens een bijzonder roerige periode in de geschiedenis van het land – toen slavernij nog legaal en in overvloed aanwezig was – ontstond de dans 'kaseko'. Deze opzwepende dans werd ontwikkeld door afstammelingen van ontsnapte Afrikaanse slaven, en was een viering van vrijheid. Het woord kaseko wordt gezien als een afleiding van het Franse 'casser le corps', wat 'breek het lichaam' betekent. Kaseko groeide op tijdens de twintigste eeuw, botste met jazz, calypso en uiteindelijk met elektronische muziek uit Noord-Amerika.

De mix van Afrikaanse en Zuid-Amerikaanse stijlen kwam later in aanraking met nieuwe invloeden. Mensen die waren opgegroeid met kaseko begonnen nieuwe stromingen van funk en soul te maken. Zo ook Sumy, wiens naam is afgeleid van een afkorting van Surinam baby. Hij begon eerst als hobby muziek te spelen op zelfgemaakte instrumenten, maar in 1979 schafte hij zijn eerste Hammond-orgel, Rhodes-piano en PPG-synthesizer aan. Met dit nieuwe speelgoed nam hij zijn eerste single op: Going Insane. Het is een bizar stuk budget-boogie, voorzien van pittige – en behoorlijk vage – teksten.

Met deze eerste single op zak, stond niets Sumy in de weg om een paar bizar getitelde funkplaten te maken. Dit alles kwam tot een hoogtepunt op zijn album Tryin' to Survive uit 1983. De tracklist is een fraai staaltje entertainment op zich, met titels als Bitch, We Danced a Lot, Goodthingman en de leadsingle van het album, Soul With Milk. Ik heb nu al een paar keer naar Soul With Milk geluisterd, maar ik heb nog steeds geen flauw idee wat hij er precies mee bedoelt. Hoe dan ook, de titels van de tracks en de esthetiek van het album vangen perfect de geest van de Surinaamse boogie-revolutie. De coverpose van Sumy zegt genoeg: hij staat in een metallic pakje – met een onmisbare bobbel op een zekere plek – voor een knalroze achtergrond. Het album is uniek, seksueel geladen en compleet over de top.

Hoe komt het dat je nog nooit van Sumy hebt gehoord? In zo ongeveer het enige interview met hem dat lijkt te bestaan, heeft hij het over zijn strijd om serieus te worden genomen door Europese muzikanten. Ze vinden hem arrogant, aangezien hij claimt als superster te zijn geboren en vanuit Suriname rechtstreeks naar de top van de wereld zal gaan. Het is bekend dat de strijd om erkenning lastig was voor Afro-Amerikaanse artiesten – laat staan voor muzikanten van Afro-Surinaamse komaf. Desalniettemin tekende Sumy een deal voor twee singles bij Philips: The Funky G (Only Comes Out at Night) en Funkin' in Your Mind. Dankzij dit succes kon hij Tryin' to Survive uitbrengen en daarna zijn eigen label oprichten.

Misschien bleek het werk van Sumy uiteindelijk niet uniek genoeg te zijn. De nummers op Tryin' to Survive zijn even bizar als briljant, maar zijn nog altijd duidelijk gevormd in navolging van de Amerikaanse funk- en discoscene. Misschien heeft zijn ambitie om de grote sterren te evenaren hem in hun schaduw doen laten verdwijnen. Hij heeft zeker pogingen gedaan om door te breken, en samen met zijn band Freaky Thangs heeft hij shows in Amsterdam gegeven – maar buiten deze optredens was de airplay beperkt. In 1986 veranderde Sumy zijn naam naar Krisnallah. Dit omdat naar eigen zeggen Sumy een bijnaam was, en hij ervan overtuigd was dat de Surinamers hem na zijn dood een standbeeld zouden geven.

Begin dit jaar bracht Rush Hour een reissue uit van zijn cult-funk klassieker Tryin to Survive. Twee jaar eerder kwam Kindred Spirits met de compilatie Surinam!, waar Sumy en veel Surinaamse tijdsgenoten op staan. Dat er inmiddels interesse is in zijn muziek moge duidelijk zijn. In de disco- en funk revival die de afgelopen paar jaar aan de gang is, wil iedereen obscuur materiaal te pakken krijgen. Het is voor dj's niet langer veilig om louter te vertrouwen op Chic, of een tamelijk onbekende Commodores-track die je hebt gevonden op YouTube. Sumy biedt, in ieder geval voor nu, iets unieks: glorieuze funk die mensen nog nooit eerder hebben gehoord.

De heruitgaven zijn het bewijs van de kracht van Sumy's platen. Het is ook een krachtig statement over de universaliteit van dancemuziek. Sumy omschrijft zichzelf als iemand met gemixt DNA, wat afkomstig zou zijn uit China, India, Europa, Afrika en Amerika. Of dit echt waar is valt te betwijfelen, evenals de kans dat de Surinamers na zijn dood een beeld van hem gaan bouwen. Maar zijn ambitie en eigenzinnige geest spreken boekdelen over de manier waarop hij zijn muziek ziet. Zijn roem duurde maar even, maar het vermogen van dansmuziek om te inspireren en motiveren is tijdloos en spreekt verschillende generaties aan. Het verhaal van Sumy en Surinaamse disco kan waarschijnlijk nooit volledig worden verteld, maar het geeft je wel een kijkje in een wereld van vergeten muziek.

Volg Angus via Twitter.