Maak kennis met Pornceptual, het seksfeest waar je zomaar in een pornofilm kunt belanden

Nooit eerder stond ik in de rij van een garderobe als deze. Mensen trekken hun dikke jassen én al hun kleding uit, en versieren zichzelf met leren riemen, rinkelende kettingen, maskers en andere fetisj-attributen. De scherpe geur van zweterige oksels walmt door het statige gebouw van Alte Münze, de voormalige muntenfabriek in Berlijn, waar het queerfeest Pornceptual afgelopen april voor het eerst werd gehouden; vorige edities van het feest – dat inmiddels al 3,5 jaar bestaat – vonden plaats in de Berlijnse club Charles. Voordat ik de jungle in ga, vertelt een hooghartige dragqueen aan de deur me de regels, en die zijn hetzelfde als bij ieder ander seksfeest: het belangrijkste is dat ik mijn mede-hedonisten respecteer.

Maar Pornceptual is niet zomaar een seksfeest waarbij het primaire doel is om van bil te gaan met hitsige vreemdelingen – hoewel dat uiteraard tot de mogelijkheden behoort. Dit project heeft een politieke en maatschappijkritische agenda: het uitdagen van de mainstream porno-industrie. Vrouwenhaat, uitbuiting van medewerkers en een gefetisjeerde blik op ras en seksualiteit wordt op Pornceptual aangevochten door een alternatief aan te bieden dat juist gaat om inclusiviteit en queerness.

Toen de eerste Pornceptual werd georganiseerd door Chris Phillips uit Brazilië, had hij het bedacht als online galerie voor erotische foto's. Daarna werd het pas het feest dat het nu is: een positief seksdansfeest dat ontzettend populair is in de Berlijnse queerscene. Het project heeft nog steeds een artistieke basis. Phillips en zijn team – dat bestaat uit Emre Busse, Raquel Fedato, en resident-dj Diego Garcia (AKA Projekt Gestalten) – zoeken elke maand bij een ander thema naar passende dj's, live seksshows en video-installaties. De laatste keer was dat thema Paris is Burning en de ballroomcultuur uit New York.

Het Pornceptual-team: van links naar rechts zie je Emre Busse, Raquel Fedato, Chris Phillips en Diego Garcia.

Het About-stukje van de website somt de missie op: "Pornoceptual presenteert pornografie als queer, divers en inclusief. Wij willen bewijzen dat pornografie respectvol, intiem en artistiek kan zijn, terwijl we gewone pornolabels aan de tand voelen. Kan kunst slagen, waar porno het laat liggen?"

Wat mij het meest intrigeerde aan Pornceptual, toen ik er via vrienden voor het eerst over hoorde, was de ingewikkelde relatie met media en het vastleggen van de seksacts. Seksfeesten zijn vaak maar tijdelijk en fotograferen is meestal helemaal verboden – net als in clubs als Berghain bijvoorbeeld, en om dezelfde reden: zodat je er als bezoeker helemaal los kunt gaan en je vrij kunt voelen, zonder bijvoorbeeld online nog ongewenste herinneringen terug te vinden.

Filmen of fotograferen zonder toestemming is nog altijd strikt verboden bij Pornceptual, maar ter plekke erotica creëren die de status-quo van porno uitdaagt is juist een van de doelen van het feest. Daarom worden gasten vaak op beeld vastgelegd op de feesten zelf – altijd in wederzijdse overeenstemming en op bepaalde, afgezette plekken. Die beelden, van neukende mensen en naakte lijven, worden gedeeld op de website van Pornceptual, of er worden daadwerkelijk pornofilms van gemaakt die op sites als kink.com verschijnen. Ook geeft het feest een pornotijdschrift uit in een gelimiteerde oplage, met daarin allerlei origineel materiaal van kunstenaars over de hele wereld.

Hieronder vind je een interview met Phillips, Fedato en Garcia, waarin ze vertellen over hoe ze hun liberale idee over alternatieve porno aan de man willen brengen en tegelijkertijd de grenzen opzoeken van privacy en instemming. Ook spraken we ze over de huidige staat van de queerscene in Berlijn, en over de achterliggende gedachte van deze orgie van vlees en leer.

THUMP: Hoe is Pornceptual ontstaan?
Chris Phillips: We zijn oorspronkelijk begonnen in Brazilië, waar we vandaan komen. Toen ik naar Berlijn verhuisde had ik het gevoel dat dit de juiste stad was om het feest door te zetten en een nieuwe start te maken. We vonden het belangrijk om het woord 'porn' in de naam op te nemen, omdat we vechten tegen het negatieve stigma rondom porno. Alles, van productie tot uitvoering, doen we anders dan de mainstream porno-industrie.

Wat is het taboe omtrent porno?
Phillips: Mensen associëren porno met allerlei negatieve dingen, zoals uitbuiting van vrouwen. Maar mensen verwarren het product van de industrie met de pornografie zelf. Wij hebben ook kritiek op deze industrie, maar nogmaals: je kunt porno ook op een andere manier bedrijven.

Raquel Fedato: Mensen schamen zich voor porno – ze vertellen liever niet aan anderen dat ze porno kijken. Net zoals ze liever niet praten over hun seksleven.

Phillips: En dat is frappant, want het is iets dat heel veel mensen gebruiken op verschillende manieren.

Op welke manier willen jullie deze taboes doorbreken?
Fedato: We zorgen voor een plek waar mensen vrij zijn en elkaars lichaam en seksualiteit kunnen ontdekken. Het is moeilijk om plekken te vinden waar je niet wordt beoordeeld, en waar mensen niet constant naar je gluren.

Diego Garcia: Bezoekers weten dat ze naar een bijzonder seksfeest gaan.

Fedato: Het is belangrijk om te benadrukken dat het niet om een gewoon seksfeest gaat. Wij leggen een link tussen seks en de kunstwereld, dat is niet gebruikelijk.

Hoe maken jullie die connectie?
Fedato: We bedenken eerst een thema en op basis daarvan ontwikkelen we het visuele gedeelte van het feest, waaronder de optredens, videoshoots en videoprojecties.

Garcia: We maken ook video's om ons feest op voorhand te promoten – ik maak soms de montage en de muziek daarbij. Alles moet kloppen op een manier dat alles met elkaar is verweven. Ik probeer ook de muziek op het thema af te stellen.

Emre Busse maakte ook een documentaire, Landlords, over SM-appartementen in Berlijn

Zijn er vaak seksgerelateerde optredens?
Phillips: Er zit altijd wel iets van seks in. Soms heel veel — we hadden een paar edities geleden een fisting-optreden, maar meestal zijn het meer erotisch getinte optredens.

Fedato: Vorig jaar, tijdens onze tweede verjaardag, gaven we pornosite kink.com een eigen hoekje, waar ze een film opnamen met mensen van het feest. Dat was echt cool.

Phillips: Dat was eigenlijk mijn favoriete optreden. Ik zag het gewoon gebeuren en bleef ernaar kijken. Het was gaaf. Filmen jullie tijdens jullie feesten in de darkrooms?
Phillips: Zowel op de dansvloer als in de darkroom zijn foto's en video's niet toegestaan. We willen dat mensen seks kunnen hebben als ze willen, waar en wanneer ze maar willen. Fedato: Ik kan me echt storen als ik naar een feest ga en er een fotograaf op mij afstapt. Zeker tijdens Pornceptual – waar veel mensen naakt zijn en vaak iets nieuws proberen – is dat niet echt een chill idee.

Phillips: We hebben wel een plek op het feest waar we mensen fotograferen, omdat het belangrijk is om visueel materiaal te produceren, maar dat is op een aparte plek. We zijn heel voorzichtig.

Het maken van porno en ander erotisch materiaal staat centraal op jullie feesten, daarmee willen jullie taboes doorbreken. Hoe bepaal je waar de grens ligt als je mensen vastlegt die seks hebben?
Fedato: We hebben een fotobooth, en Chris en zijn broer Eric zijn de enige twee die foto's maken. Dat is heel belangrijk. We hebben echt duizenden mails gehad waarin mensen zeiden: 'Oh jee, mijn ballen staan op het internet, het zou heel fijn zijn als het eraf mocht'. We hebben zelf de controle over ons materiaal en kunnen daardoor de privacy van onze gasten waarborgen.

Phillips: De fotobooth is bedacht om mensen de mogelijkheid te geven om mee te doen. We willen dat mensen performen, zich uitkleden, en foto's van zich laten maken terwijl ze naakt zijn. Dat idee met die fotobooth hadden we vanaf het begin, en ik denk dat het de beste manier is om interactie op te zoeken tussen het publiek.

Garcia: Ik denk dat dit de beste manier is. Mensen zijn zich ervan bewust dat ze gefotografeerd worden.

Wat valt je op aan de interactie tussen mensen als ze naar de fotobooth gaan?
Phillips: Dat hangt er vanaf. Ons publiek bestaat niet uit mensen die doorgaans seksfeesten bezoeken. Sommige mensen willen experimenteren, maar zijn nog steeds een beetje bang. Soms zijn ze juist blij dat er erotische foto's worden gemaakt. Anderen willen niet met hun gezicht op de foto. Het gaat om de dialoog die je aangaat, dat is heel belangrijk. Dan kun je begrijpen hoe comfortabel iemand is. Het gaat om respect, dat nemen we uiterst serieus.

Fedato: Toen we begonnen met Pornceptual, was ik onzeker over mijn lichaam. Ik ben een lange vrouw en mensen zeggen vaak "Oh mijn god, wat ben je lang!" Maar Chris schoot foto's van mij, en na drieënhalf jaar besefte ik dat er meerdere soorten schoonheid bestaan. Je hoeft niet een vast patroon te volgen.

Garcia: Chris is de enige die mij heeft gefotografeerd terwijl ik naakt was, en dat heeft me echt geholpen. Ik heb veel lichaamshaar. In Brazilië zou ik mijn shirt in de club nooit uitdoen. Ze denken daar dat ik huidkanker heb. Bij Pornceptual ga ik zonder shirt. Misschien ga ik op een dag wel helemaal naakt.

Phillips: Ik geloof echt in het idee dat iedereen op zijn gemak moet zijn terwijl-ie naakt is.

Zien jullie Pornceptual als een queerfeest?
Phillips: Zeker. Queer zijn draait om inclusiviteit. Ons deurbeleid draait enkel om de houding van mensen – we selecteren niet op genderidentiteit of seksualiteit, omdat we de feesten zo breed en divers mogelijk willen houden.

Fedato: In vergelijking tot andere queerfeesten, hebben we een mix van veel verschillende soorten mensen: lesbiennes, homo's en hetero's. Het was ons doel om niemand buiten te sluiten, en dat is gelukt.

Wat is het verschil tussen de Berlijnse gay- en queerscene?
Phillips: Ze zijn niet helemaal hetzelfde. De gayscene is erg seksistisch, ik denk dat het echt een mannending is, voor mensen met een specifiek lichaam, het cliché van gespierde gasten. Queer draait meer om politiek. Het is grensoverschrijdend. Het gaat niet om voldoen aan een plaatje, maar juist om het creëren van je eigen identiteit.

Waarin verschilt Pornceptual met andere queerfeesten?
Fedato: Het verschil tussen ons en veel andere feesten is dat wij veel verschillende dingen doen. We hebben een magazine, een website, video's, optredens en muziek.

Kun je meer vertellen over jullie magazine? Is het pornoblaadje?
Phillips: Ons magazine gaat tegen de stroming in, en staat haaks op de huidige tijdsgeest. Veel seksblaadjes zijn gestopt, bladen als Playboy zijn zelfs gestopt met het tonen van naakt. Wij willen een pornomagazine, maar wel eentje dat mensen willen verzamelen. Daarom verschijnt het magazine ook maar twee keer per jaar. Elke editie hebben we een ander thema, en we verzamelen mensen van overal. Er staan ook geen sponsors in het blad, dus het is best wel underground.

Fedato: En onafhankelijk gepubliceerd.

Phillips: Het draait meer om samen iets te creëren, dan om er geld mee te verdienen.

Denk je dat onze generatie clubbers een andere kijk heeft op seks dan vorige generaties?
Phillips: Het internet speelt een grote rol in onze seksualiteit. Ik schreef mijn masterthesis over Grindr, over hoe mensen foto's uitwisselen om andere seksuele relaties aan te gaan. Dat speelt een grote rol. We zijn de eerste generatie die opgroeide met internet, en voor mij persoonlijk is het heel eenvoudig om mensen te leren kennen die hetzelfde over seksualiteit denken als ik. Omdat ik uit een erg conservatief milieu kom, hielp het internet me realiseren dat ik niet alleen ben.

Fedato: Voor mij is het grootste punt dat je tegenwoordig heel makkelijk seks kunt hebben. Open Grindr en je hebt binnen vijf minuten iemand gevonden om mee te neuken.

In het pre-internettijdperk waren seksfeesten en sauna's plekken waar vooral homo's mensen met dezelfde kijk op seksualiteit vonden. Je zou kunnen zeggen dat je dankzij al die apps geen seksfeesten meer nodig hebt. Maar ik denk juist dat seksfeesten steeds populairder worden. Zelfs al wordt seks steeds meer een virtuele ervaring, het lijkt erop dat er een trend is van jonge mensen die openstaan om seks te hebben in gemeenschappelijke ruimtes.
Fedato: Maar iemand die bij je langskomt om seks te hebben is niet te vergelijken met seks in het openbaar. Ik denk dat het wel een belangrijke rol speelt, maar je moet het niet generaliseren.

Phillips: Ik zie het niet helemaal als twee verschillende dingen – ergens zijn ze verbonden met elkaar. Veel mensen in deze scene leerde ik juist kennen via apps. Toch zijn apps ook wel frustrerend. Er zijn veel mensen die ze alleen maar gebruiken om je tijd te verdoen.

Garcia: Ik had het juist precies andersom. Als ik inlog op Grindr, krijg ik bijvoorbeeld een complimentje over een set die ik draaide bij Pornceptual. Ik ben nu in de dertig. Toen ik begon met gayclubs bezoeken, waren er geen apps. Als je seks wilde, ging je naar de darkroom.

Fedato: Tinder and Grindr zijn een uitbreiding van de darkroom – maar dan de onlineversie.

Laatste vraag: kun je iets vertellen over jullie volgende feest?

Phillips: Het volgende thema is "Bomb Resistance". Het is een militair thema, maar zonder nationalisme. Geen vlaggen, of nationalistische symbolen. Het gaat erom dat mensen deelnemen aan een leger dat porno gebruikt als symbolisch wapen tegen de heersende opvattingen over seksualiteit.

Fedato: Het is de eerste keer dat we een line-up hebben die volledig bestaat uit vrouwen. Ik houd me bezig al drie jaar bezig met de boekingen, en ik realiseerde mij dat de scene voornamelijk bestaat uit mannen, en misschien voor tien procent uit vrouwen. Daarom wilden we voor deze editie alleen vrouwen.