'The Seaboard' is een bizar en fascinerend nieuw muziekinstrument

Afgelopen week liep ik op een regenachtige middag een enorme grot in New York’s Lower East Side binnen. De ruimte is een opnamestudio genaamd ‘the Space’, maar te midden van kale, naakte muren en onder een twintig meter hoog plafond is een grot misschien wel de beste manier om de ruimte te omschrijven. Ik was hier gekomen om een nieuw soort instrument te zien en te bespelen: Roli's ‘the Seaboard’.

Roland Lamb, de uitvinder van the Seaboard, keek met drie collega’s toe hoe ik met stomheid geslagen mijn vingers op het instrument legde. Ondanks dat ik zelf al zo’n zestien jaar piano speel voelde ik me als een vis op het droge - alsof het instrument alleen maar gemaakt is om me van mijn stuk te brengen. De 88 toetsen – of beter gezegd siliconen hotdogworstjes – zonken weg onder mijn vingers. Door mijn achterhoofd speelde het prijskaartje van het keyboard van $8,888.88. Ik nam me voor het instrument te spelen alsof het de enige en laatste keer was in mijn leven. Wat waarschijnlijk ook zo zou zijn.

“Dus, Daniel, hoe voelt het?” vroeg Roland lachend.

“Vreemd,” moet ik zo’n honderd keer gezegd hebben. Ik dacht terug aan de tijd dat ik met mijn ouders naar huurpiano’s ging kijken. Ik wilde niet meer de journalist uithangen. Ik wilde alleen nog maar dit ding een week voor mezelf hebben. Alleen dan zou ik het een beetje normaal kunnen bespelen.

De toetsen, die Roland ‘keywaves’ noemt, voelen aan als de gel die je in die anti-rsi-muismatten vindt. Door je vingers in de toetsen weg te laten zinken controleer je een aantal vooraf ingestelde parameters. Druk je met je vingers tussen de noten dan hoor je microtonen - de tonen tussen de 'normale noten' die in de Westerse muziek als zodanig zijn bepaald. Het oppervlak van het instrument voelt fascinerend en tegelijkertijd totaal vervreemdend aan. De stukken die ik al jaren speel en diep in mijn muzikale geheugen liggen opgeslagen mislukken zonder uitzondering.

Net zoals de eerste keer dat je een fretloze gitaar of bas bespeelt, bracht the Seaboard mijn hele onderbewuste in verwarring. En juist dat deel van mijn onderbewuste dat zich al 16 jaar met noten en spelen had beziggehouden. De richels en dalen van het ding doen denken aan een normaal keyboard – een  landschap waar ik me vertrouwd bij voel – maar the Seaboard behoort daar simpelweg niet toe. De motoriek die ik mij in al die uren achter de piano had eigengemaakt was toe aan een update.

Ik kon maar met moeite samenvatten hoe dit keyboard aanvoelde. Ik was veel te druk me te verzoenen met die buitenaardse apparaat – de totale vervreemding die voortkwam van de aanraking van de zachte toetsen. Uiteindelijk nam een demo ‘seaboardist’ het van me over en speelde een jazzy deuntje. Hij wel. Vervolgens demonstreerde hij hoe je de noten van the Seaboard kunt ombuigen om een jazz bas te spelen.

Het keyboard voelde aan als een levend iets. Het contrast tussen de concrete manier waarop een piano is onderverdeeld tussen witte en zwarte toetsen en de grijze brei die the Seaboard is kon niet groter zijn. Alles aan de Seaboard voelde als een oceaan van lichtgeraakte zenuwuiteinden.

'

Na een tijdje liep Seth Haley aka Com Truise binnen om ook the Seaboard uit te proberen. Ik keek toe hoe hij het instrument in zich opnam en vervolgens ging zitten. De 80s-synth producer reageerde met een vergelijkbare vervreemding – en enthousiasme.

Ik hing nog wat rond totdat het team zelf wegging om voorraden in te slaan voor een event later die avond. Terwijl ik nog wat met the Seaboard speelde raakte ik wat meer vertrouwd met het instrument. Toch zou er heel veel inspanning en meerdere weken tijd nodig zijn voordat ik me zeker genoeg zou voelen om iets voor iemand te durven spelen.

Ik heb het altijd redelijk eenvoudig gevonden om als pianist een keyboard te bespelen. Althans, persoonlijk vind ik dat de dynamiek van een piano veel groter is dan die van een keyboard. Maar dat is precies de reden waarom Roland Lamb the Seaboard heeft uitgevonden. De piano deed niet genoeg voor hem, hij kon er zich niet voldoende mee uitdrukken, en raakte gefrustreerd met de beperkingen die de piano hem oplegde.

Aan de voorhoede van de muzikale frontier, in een zoektocht een wiel uit te vinden dat al zo vaak opnieuw is uitgevonden, denk ik dat Lamb iets waardevols in handen heeft. Zelfs al is het instrument ongelofelijk duur omdat het met de hand gemaakt wordt in Londen: mensen zullen het het waard vinden. “Heeft Philip Glass hier al mee geklooid?” vraag ik aan Evan, een Roli vertegenwoordiger. “Hij woont hier verderop in de straat, vraag het hem.”

@danstuckey