In de microwave era van hiphop gaat We Orchestrate Words back to basics

Data om te onthouden. 14 juli 1789: de bestorming van de Bastille en het begin van de Franse revolutie. 9 november 1989: val van de Berlijnse Muur en einde van de Koude Oorlog. 9 augustus 2018: voor het eerst in de geschiedenis zijn er staanplaatsen op Jazz Middelheim. Bij Kamasi Washington en Black Star (Talib Kweli en Yasiin Bey/Mos Def) moet het jonge publiek namelijk kunnen dansen in plaats van op een stoeltje witte wijn drinken, columns uit de Knack bespreken en af en toe beleefd applaudisseren.

De ultieme exponent van deze vervaging tussen jazz en hiphop is waarschijnlijk We Orchestrate Words, de samenwerking van het Brussels Jazz Orchestra (BJO) met DJ Grazzhoppa, rapper Zed en zanger Junior Akwety, dat dit jaar op Jazz Middelheim te zien is. Om hen daarover te spreken neem ik een lange, zweterige busrit naar de rand van Brussel om in een cultureel centrum een privéconcert van We Orchestrate Words te krijgen (oké, misschien was het gewoon een repetitie).

Een halfuurtje later spreek ik Grazzhoppa, Junior en Zed in de cafetaria terwijl het jazzorkest op de achtergrond voor een smooth muziekje zorgt. Terwijl Junior zijn iPhone oplaadt aan mijn laptop, gaan we in gesprek over hun project, de link tussen hiphop en jazz en opkomende Belgische talenten.

VICE: Hoi kerels, hoe komen in jullie in godsnaam op Jazz Middelheim terecht?
Zed: Ik had vorig jaar ook al eens met het orkest samengewerkt. Zo ben ik hier beland.
Junior: Ik werk voor het theaterstuk Malcolm X al drie jaar samen met Frank Vaganée, een van de oprichters van het BJO. Hij vroeg me of ik zin had om eens iets nieuws te proberen en ik was direct down. Zed ken ik via Soul’art en Grazzhoppa. Komaan, who doesn’t know the guy, he’s a legend, he’s an O.G.
Grazzhoppa: Yes, ik kreeg ook een mail van Frank. Dit is eigenlijk de eerste keer dat we alle drie samen op een podium staan.

Luisteren jullie veel naar jazz?
Zed: Ik ben meer een hiphop guy, maar iedereen die zich focust op het instrumentale zal altijd uitkomen bij jazz, soul, r&b en gospel. Dat zijn allemaal legoblokken die je moet bestuderen om het hiphopgevoel te snappen. Al kan ik niet direct tien jazzartiesten opnoemen. Of de grootste jazzhits. Ik herinner me wel een tv-kanaal - iets als channel 999 - dat een jazzradio zs. Dat was prachtig om op te studeren, chillen of slapen. Bovendien heb ik muziek gestudeerd, dus ik heb wel een basis meegekregen.
Junior: Iedereen is wel een soort jazz head, al ben ik zelf meer iemand van de neo soul en blues. Maar ja, we all kids from jazz. En jazz is nu terug aan het opkomen. Zeker als je kijkt naar een Kendrick Lamar die met zijn samenwerking met Kamasi Washington de interesse in jazz nog wat aanwakkert.
Grazzhoppa: Hiphop is een deel van jazz, het is een soort vervolg ervan.

Zijn er Belgische jazzartiesten naar wie jullie opkijken?
Grazzhoppa: Voor mij sowieso Reggie Washington, een Amerikaanse bassist uit Schaarbeek. Een legende.
Zed: Voor mij het jazztrio Aka Moon. Uiteraard ook Toots Thielemans, voor wie niet?
Junior: Tutu Puoane, een Antwerpse zangeres met Zuid-Afrikaanse roots. Ze deed ook een samenwerking met het Brussels Jazz Orchestra. Ik kijk echt op naar haar stem.

VICE: Hoe zot is het om zo een grote band achter je te hebben staan in plaats van een deejay?
Zed: Fucking awesome, maar - euh - how you gonna disrespect the dj like that. Wij hebben een jazzband én een dj achter ons, haha.
Junior: Ik heb met zoveel verschillende bands samengewerkt. Van klassiek, musical, big band, opera, jazz tot soul. Van jazz kan ik zeggen dat het zeer technisch is. De breaks zijn super technisch. Bij de repetities let iedereen op de details. ‘Daar staat misschien iets verkeerd. Klopt dit wel?’ Het is echt anders dan klassieke muziek waar iedereen vaak gewoon de partituur volgt. Jazz is the mother of all music, de basis van wat wij nu populaire muziek noemen.
Zed: Bij een jazzband moet je echt opletten, je kan het niet voorspellen. Tempowisseling hier, key wisseling daar, vier maten na mijn stuk een ander tempo dan dat van mij en dan ik weer op mijn tempo. Fucked up.
Grazzhoppa: In deze set wordt er ook niks nagespeeld, alles is speciaal hiervoor geschreven. Als je het orkest zo vrij mogelijk laat, krijg je echt dope ideeën.

Twee uur repetitie en dan meteen een interview kan best intens zijn. Daarom gaat Grazzhoppa even naar buiten om te roken.

Hebben jullie al vaak voor een jazzpubliek gestaan?
Zed: Absoluut, het verschilt wel met een hiphoppubliek. Bij hiphop ben ik wel veel meer gewend om back and forth te gaan met het publiek. Dat is mijn publiek, weet je? Ik ga nog wel evenveel dansen op het podium, maar ik verwacht niet dezelfde connectie. Uiteindelijk sta je er als ensemble, er komen evenveel mensen kijken voor het orkest als voor ons. Moshpits gaan dus niet voorkomen, haha.

Wat vinden jullie van de Belgische hiphopscene tegenwoordig?
Zed: Niveau 4 basically, dus wauw. Met Moka Boka stonden we onlangs nog op Couleur Café. Dat was echt sick. Sem Phi, that’s the homie. Soul Mooms is ook een gast waarmee we nu samenwerken. Youth Panda van Schaarbeekse producer Sim Izy is niet echt new school maar ook niet old school. Echt totaal iets anders. Hij heeft ook al een paar dingen voor mij geproduceerd. Hij is heel sterk.
Junior: Ik ben fan van heel de scene, iedereen die in de studio zit en ervoor werkt. The Color Grey, major bigup. Darrell Cole, major bigup. In Antwerpen heb je een guy, David Jahmil, dope as fuck. En ik zeg het u, geef het nog zes maanden en iedereen gaat op Green Montana springen. Hij is zo chill.

Grazzhoppa komt er opnieuw bij zitten. Hij is weer fit.

Trap is overal tegenwoordig. Zijn jullie fan van deze new school scene?
Grazzhoppa: Voor mij gaat het om de lyricist. Als de lyrics dope zijn is het all good. Maar bij de meeste shit die ik hoor - zo van vier keer op bitch rhymen - heb ik zoiets van: Damn man, really great. Not.
Zed: Ik schrijf zelf ook wel eens iets heel simpel. Soms wil ik gewoon niet moeilijk doen en dan rijm ik maar wat. Maar dan verwacht ik dat je me niet serieus neemt, snap je. Het gaat om de vibe. Elke generatie gaat wel iets new schools hebben waarvan de oudere generatie zegt: wat is dit? En dan wordt dat op zijn beurt de old school. Van N.W.A. zeiden ze ook: wat is dat, hoe kan je zoiets maken? Nu is het zo dat die mannen de O.G.’s zijn voor ons.
Junior: Voor mij heb je bij elk genre goede en slechte tracks. Not every jazz player is a good player. We leven in de microwave era, iedereen kan muziek maken. Er komt veel meer naar buiten. Maar als je echte shit wilt horen, moet je soms ver zoeken. Ik kijk ook op naar de opkomst van afrohouse, mensen als Black Coffee, de Nigerian scene, … Je voelt dat ze zeer muzikaal klinken en dat ze originaliteit opzoeken. Er zijn zoveel verschillende acts tegenwoordig.

Na het het gesprek met Grazzhoppa, Junior en Zed is de cafetaria behoorlijk volgelopen. Op weg naar buiten kom ik nog Ben Fleerakkers tegen, een trombonist bij het Brussel Jazz Orchestra. Ik vraag hem wat hij ervan vindt dat jazzfestivals proberen mee te surfen op de populariteit van hiphop.

VICE: Hey Ben, jullie zijn nu al 25 jaar bezig, merk je dat jazz in die tijd populairder is geworden bij jongeren?
Ben: Ik merk vooral op dat de festivals meer moeite doen om de jeugd op een jazzfestival te krijgen. Maar bij de echte jazzconcerten heb ik dit nog niet gemerkt.

Ook Jazz Middelheim boekte de laatste jaren meer hiphopacts. Wat vind je daarvan?
Ben: Zolang er echt jazzinvloeden in zitten is het oké, maar als het programmeren is om maar tickets te verkopen, dan stel ik mij de vraag of daar geen andere festivals voor zijn? Middelheim was vroeger echt een puur jazz festival.

En nu is het zelfs een festival zonder stoelen.

Wil je meer lezen over vette concerten, lauwe pintjes en beeldschone festivalgangers? Check dan VICE Festivals.

Volg VICE België op Facebook.