San Proper houdt van het onverwachte en van dat wat niet te verklaren valt

Foto's van Frederieke van der Molen

San Proper, de undergroundlegende uit Amsterdam, voorziet de wereld al 25 jaar van zijn eigenzinnige geluid. Deze week lanceert hij zijn nieuwe EP op Dopeness Galore, een label dat kantoor houdt in Broedplaats VKG in het Volkshotel, waar ook Proper zelf een studio heeft, net als zijn muziekmaatje Tom Trago. Behalve werkruimte is er ook een sauna in het gebouw, en dat is de plek waar we ons gesprek beginnen over zijn nieuwe release, zijn 'ghost producer' Tom Trago, en muziek die pijn doet.

THUMP: Ha San, waar ben je de afgelopen tijd allemaal geweest?
San: Ik reis veel, elk weekend naar twee of drie gigs. Ik kom net terug uit Helsinki, Keulen en Berlijn; in die laatste stad had ik een bijrolletje in een Duitse arthousefilm waarin ik mezelf speelde. Twee weken geleden zat ik nog in Brazilië voor wat gigs, en stiekem ging ik er ook heen om platen naartoe te smokkelen. De invoerbelasting is daar zo hoog dat er weinig elektronische muziek uit Europa terechtkomt. Ik voelde me verplicht om dingen mee te nemen, maar ik was er vooral om tracks met veel percussie op te nemen. Ik heb echt een zwak voor Braziliaanse muziek, er zit een bijzonder optimisme in de mensen en in hun muziek. Daar kan de rest van de wereld nog wat van leren.

Je had net, toen we nog niet naakt waren, een Wu-Tang-pet op. Luister je veel naar hiphop?
Niet echt, maar het zit wel in mijn bloed. De stad Amsterdam, met plekken als café De Duivel, heeft er veel aan bijgedragen dat ik het veel heb meegekregen. Artiesten als De La Soul, A Tribe Called Quest, Slum Village en Madlib blijven tijdloos voor mij. Ik produceer ook beetje in de geest van J Dilla; die simpelheid van hiphop, dat je alleen met vocalen en een monotone beat al een nummer hebt. Ik hou van veel verschillende soorten muziek, het mooie van house vind ik dat je er alle stijlen uit de muziekgeschiedenis in terug hoort. Dat eclectische is belangrijk voor mijn muziek.

Ben je een muziekrebel?
Nee, gewoon een heel vervelende eigenwijze jongen. Als je iets volhoudt, gaat het zichzelf op een gegeven moment belonen. En dat is gebeurd. Eerst pisten mensen op me, ze spuugden op de sound die ik had. Destijds wilden mensen vooral trommeltechno en er was weinig animo voor gospelhouse uit de jaren negentig met veel vocals. Maar ik doe nog steeds hetzelfde als toen, het is alleen dat mensen het nu wel slikken.

Ik kan me ook voorstellen dat mensen straks geen zin meer hebben in de muziek die ik maak, maar toch zal ik dan hetzelfde blijven doen. Dat vind ik het meest interessante aan muziek, het blijft zich herhalen en opnieuw uitvinden. Muziek gaat ook niet over succes, het gaat over pijn. Als je hulp vindt tegen die pijn, bijvoorbeeld door te kijken naar een schilderij of door te luisteren naar een zangeres, dan werkt dat helend. De blues is dan jouw medicijn.

Welke kunstenaars bewonder je?
De jongens waar ik mee werk bewonder ik: Maximill, Tom Trago, Steven de Peven, Dopeness Galore, Kid Sublime. Ook haal ik veel inspiratie uit films, literatuur en andere kunst: Basquiat, Francis Bacon, Fela Kuti, Ol' Dirty Bastard, Visconti en David Lynch. Hun eigenwijze stijl vind ik heel mooi. Het zijn artiesten die mensen shockeren. We worden bang gemaakt door dingen die we niet begrijpen. Dat is ook het engste dat er is. Ik hou van het onverwachte, abstracte en datgene wat niet te verklaren is.

Hoe zou je je eigen muziek omschrijven?
Ik dacht zelf altijd dat ik disco maakte, maar in het begin van mijn carrière werd mijn sound in de media als tech-house bestempeld. Daar ging ik niet zo goed op: een afschuwelijk woord. Maar toen ik goed ging luisteren naar mijn producties, begreep ik pas waar ze het over hadden. Dit is het bewijs dat ik niet echt weet wat ik aan het doen ben. Ik heb geen controle.

Het label Dopeness Galore, waar je nieuwe EP op uitkomt, is ook moeilijk te vangen in een specifiek genre. Was dat een belangrijke reden om met ze samen te werken?
Ik hou ervan dat ze zo eclectisch zijn, net als Rush Hour. Ik wil dat mensen minder in hokjes denken en gewoon de connectie voelen, zonder dat je muziek daarbij uit zijn verband trekt. Dat er geen stijlbreuk is en je dingen toch samen kan laten komen. Dat is iets wat Dopeness Galore heel goed kan. Ik respecteer labelbaas Wouda – it's underground music baby.

Je klinkt heel enthousiast over het project.
Ik ben supertrots. Ook omdat het gaat over de samenwerking tussen verschillende artiesten, waarbij het eigenlijk niet om mij draait. Het is soort 'ghost-band'. Het is geheime informatie, maar Tom Trago en ik hebben samen de hele EP gemaakt. Eigenlijk zijn alle tracks behalve L.O.V.E. in zijn studio gemaakt. Tom heeft liever dat alleen ik op de voorgrond treed, en dat hij de ghost producer is.

Je werkt veel met hem samen?
We zijn sinds 2010 bezig met het project 'Dirt Machine', waarin veel invloeden van rock, surf, wave, disco en ballads voorbij komen. We zijn bezig met de afrondende fase van het project en hebben al twintig tracks af. We gebruiken daar geen drumcomputers en elektronica voor; we spelen en zingen alles zelf in. Het is een soort antireactie op de techno en house waar we bekend om staan.

Klinkt goed, ik kijk ernaar uit. Dankjewel San.

Volg San Proper via Facebook // SoundCloud
Volg Dopeness Galore via website // Facebook