Je kunt vanaf nu spacen op truffels voor je geestelijke gezondheid

Begin dit jaar raadde Het Zorginstituut, een gezaghebbend adviesorgaan van de overheid, aan om ketamine op te nemen in het basispakket, als medicijn tegen depressie. Het was een belangrijke mijlpaal in een grotere ontwikkeling waarbij mogelijke medische toepassingen van (psychedelische) partydrugs uitgebreid worden onderzocht. Het onderzoek naar MDMA is al in een vergevorderd stadium, en het zou zomaar kunnen dat ook psychedelische truffels in de nabije toekomst door de dokter worden aanbevolen. Deze week opent in Amsterdam een filiaal van  Field Trip Health, een beursgenoteerd Canadees bedrijf voor psychedelische therapie dat nadrukkelijk voorsorteert op die toekomst. 

Officieel is Field Trip Health nog een ‘lifestyle’-centrum waar je vanaf een bedrag van 1975 euro kunt spacen. Dat is zo’n 1965 euro duurder dan een bakje truffels bij de smartshop, maar dan heb je ook wat. Je psychische toestand wordt van tevoren gescreend en tijdens je trip word je begeleid door een therapeut. Het doel is “persoonlijke groei” of relatietherapie, maar het is de bedoeling dat je zo gauw de wet het toestaat ook bij Field Trip terecht kunt met psychische problemen. We kregen een hallucinante rondleiding door het centrum van hoofdpsychiater Hans van Wechem en Onur Yildirim, de directeur. 

Het behandelcentrum van Field Trip bevindt zich hoog in een spiegelende kantoorflat aan het IJ, waarin ook sportscholen en coworkingspaces zijn gevestigd. Nadat me koffie is aangeboden (zwart, een microdosis psilocybine behoorde helaas niet tot de opties), word ik meegenomen langs de behandelruimten die zijn ingericht met zachte kleden, grote stoelen en hier en daar een zoutlamp of kristal. 

Trippen op paddestoelen in een luxe wellness-setting is op zich niet nieuw. Het in Amsterdam gevestigde bedrijf Synthesis biedt al sinds 2017 truffelretraites aan voor een vergelijkbaar tarief, en ook zij willen op termijn in de therapie voor depressies stappen. Toch is Field Trip weer een volgende stap in de steeds bredere acceptatie van spacepaddestoelen. De retraites van Synthesis worden in de bossen van Venwoude gehouden, en hebben een spirituelere sfeer. De space-sessies worden door hen “ceremonies” genoemd, en vinden standaard plaats in een groep (desgewenst met alleen mannen of alleen vrouwen). Er wordt duidelijk gerefereerd aan de sjamanistische oorsprong van paddenstoelentrips en ook de hippiesfeer uit de jaren zestig – de vorige keer dat er enthousiast met psychedelica werd geëxperimenteerd – is er niet ver weg. Bij Field Trip is dit anders: tijdens de rondleiding wordt overduidelijk dat de paddenstoelen waaraan ooit magische krachten werden toegekend nu volledig zijn omarmd door de moderniteit. 

Dat gaat verder dan alleen het strakke interieur en de zakelijke locatie. Field Trip is volgens Onur en Hans de eerste psychedelische instelling met een WKKGZ-registratie. Dat betekent in de praktijk dat ze aan een lijst van door de overheid gestelde eisen voor alternatieve zorg moeten voldoen, waaronder de eis dat de aangeboden therapie niet schadelijk mag zijn voor de cliënt. Als een cliënt het idee heeft dat dat wel zo is, kan er een klacht ingediend worden. De registratie is weer een stap in de erkenning van het eventuele heilzame potentieel van truffels, hoewel er vooralsnog geen wetenschappelijk bewijs voor de effectiviteit van de therapie is.

Onur en Hans zijn blij dat er steeds meer aandacht komt voor die kant van de drug. Onur werkte jaren geleden voor farmaceut Janssen aan medische toepassingen van ketamine en wilde ook toen al andere psychedelische middelen op de kaart zetten. “Ik werd een beetje gezien als een gekkie. Want het is natuurlijk een heel conservatieve wereld.” Ook Hans is al langer enthousiast over de helende krachten van tripmiddelen en experimenteert er ook mee op zichzelf. Hij denkt dat truffels de volksgezondheid flink omhoog kunnen schroeven als de onderzoeken naar de paddenstoelen afgerond zijn. “Bijna elke universiteit in Nederland is bezig met onderzoek naar psychedelica. Dit soort drugs zouden een uitkomst kunnen zijn voor mensen met depressies die vastlopen in de traditionele behandelingen. En let wel, dat zijn nogal wat mensen. Op antidepressiva reageert maar zestig procent van de patiënten, en als je de WHO-getallen over depressie bekijkt is het binnenkort ziekte nummer één, met de hoogste ziektelast ter wereld.”  

Maar vooralsnog gebruik je truffels bij Field Trip dus voor ‘persoonlijke groei’. Wie een specifiek psychologisch probleem heeft is welkom, maar ook mensen die niet zo snel met vrienden een avondje zouden gaan spacen, omdat ze het niet durven. Hans: “Je kunt dan toch in een duister stuk van jezelf terecht komen. Wij creëren een veilige omgeving, waarin mensen zich maximaal kunnen overgeven aan de psychedelica.”

Onder de professionele begeleiding van een therapeut schijn je met truffels bovendien allerlei geestelijke zwaktes aan te kunnen pakken.  Onur: “Je kunt de trips gebruiken om gewoontes af te leren, zoals roken. Je kunt een gedachtepatroon herkaderen, beter met bepaalde emoties leren omgaan. Psychedelica stelt je in staat om de confrontatie met jezelf aan te gaan en te kijken waar je valkuilen liggen.” Spacen om een beter mens te worden, dat heeft nogal een hoog Silicon Valley-gehalte. Onur beaamt dat het inderdaad goed kan zijn voor je carrière. “Want wat houdt succes tegen? Dat je jezelf niet goed genoeg kent. Truffels kunnen helpen als entrepreneur, om echt buiten de kaders te denken en creatief te zijn.” Toch is business-succes niet per se waar ze op aansturen in de begeleiding tijdens de trips. “Er wordt niet zoveel aangestuurd,” zegt Hans. “Waar het om gaat is dat we een kader bieden waarin mensen zelf op zoek gaan naar antwoorden die in henzelf liggen.” Onur: “Misschien denkt zo’n succesvolle gozer wel dat ‘ie moet werken aan zijn onzekerheden, maar ontdekt hij tijdens de trip: dit is helemaal niet wat ik wil. Ik doe dit omdat ik status krijg, en omdat mensen dan meer van me houden, maar ik houd zelf niet genoeg van mezelf. Hij ontdekt dat hij helemaal geen geld wil en juist meer tijd wil maken voor zijn privéleven.” 

Hoewel een trip bij Field Trip dus een verrassende uitkomst kan hebben, proberen ze te voorkomen dat je totaal ontwricht raakt door de inzichten die je hebt opgedaan. Ze willen zoveel mogelijk garanderen dat je na het ontnuchteren een beter functionerend, gezonder mens bent geworden (of dat je er in ieder geval niet op achteruit gaat). De truffels zelf zijn ook niet zomaar zwammetjes uit het bos. Ze worden ingekocht bij dezelfde groothandel die ook de smartshops bedient, maar vervolgens naar een Canadees laboratorium gestuurd. “Daar worden ze onderzocht op zware metalen, toxines en virussen en de hoeveelheid werkzame stof,” zegt Onur. Van truffels uit de smartshop kun je nog wel eens in een avontuurlijke toestand raken, waarbij urenlang in één ruimte zitten praten met een therapeut het allerlaatste is wat je wilt doen. Daarom hebben ze hier een meer introverte soort geselecteerd. “We hebben gekozen voor Mexicana-truffels. Die werken op de emotionele systemen, en minder op de dopaminerge systemen.” 

Onur demonstreert hoe dat er ongeveer uitziet, door in elkaar te zakken op zijn stoel en zijn ogen weg te draaien. De directeur onderging zelf zeer regelmatig truffeltrips om te onderzoeken welke sfeer het best werkt: “een half jaar lang elke week”. Maar dat betekent niet dat je met zijn favoriete nummers en zijn favoriete kleur licht zit opgezadeld. “Er zijn dingen die iedereen leuk vindt tijdens een trip. We hebben bijvoorbeeld boeken met foto’s van indigenous folks all over the world, dat is interessant voor iedereen. Als er muziek wordt gedraaid om een verdrietige stemming op te wekken, moet dat op een abstracte manier op verdriet inspelen. Geen romantisch verdriet.” Hans: “En geen muziek uit Schindlers List, bijvoorbeeld.” Onur: “Nee, dan heb je al meteen een narratief in je hoofd.” Er klinkt dan ook zeer abstracte ambientmuziek in de behandelruimten.

Kosten nog moeite zijn dus gespaard om wat Hans de “psychedelische renaissance” noemt, nu dan toch echt van de grond te krijgen. Volgens Onur gaat dat, in tegenstelling tot in de jaren zestig, daadwerkelijk lukken. “Toen associeerde iedereen psychedelica met de hippies,” zegt Onur. “In de Verenigde Staten zagen ze dat dit soort middelen mensen opstandig maakten. Dat was niet gewenst, want de overheid was juist bezig om de oorlog in Vietnam goed te praten. Toen hebben ze de experimenten ingeperkt, hoewel er ook daarna altijd psychologen zijn geweest die zagen dat het werkt. Maar nu er steeds meer onderzoeken binnendruppelen, en een grote farmaceut als Janssen een psychedelisch middel op de markt brengt, denkt de wereld: dit moeten we serieus nemen.” 

Eén ding is zeker: de associatie met de hippies is hier succesvol weggepoetst, en ook de opstandige experimenteerdrang van het langharige tuig behoort definitief tot het verleden. Als ik vertel dat ik uit interesse voor psychedelica onder andere wat boeken van drugspionier en sixties-inspirator Aldous Huxley heb gelezen, lijkt Onur een beetje te schrikken: “Ja, maar Aldous Huxley kadert het in in een vrij dystopische toekomst, waarin drugs gebruikt wordt om een bepaalde neutraliteit te behouden.” 

En hoewel ik zelf vooral doelde op Huxleys The Doors of Perception (een semi-wetenschappelijk verslag van een mescaline-trip van de auteur), is de science-fictionroman Brave New World misschien inderdaad wel een passendere referentie voor wat er hier bij Field Trip gebeurt. In die roman wordt de drug soma gebruikt om de mensen rustig te houden, en ergens heeft de wereld waarin Field Trip Health is ontstaan ook iets dystopisch. In plaats van naar geestverruiming wordt er gestreefd naar geestverbetering, door middel van volledig geoptimaliseerde en gecontroleerde drugstrips. Het is fijn dat psychedelica mogelijk een oplossing zouden kunnen zijn voor het groeiende aantal onbehandelbare depressies, maar je kunt je afvragen wat de oorzaak van die depressies is.