We vroegen een aantal psychologen naar de wetenschap achter fear of missing out

Schrijvers, dichters en filosofen hebben voortdurend gezocht naar le mot juste, het juiste woord, om het menselijk lijden te kunnen omschrijven. Natuurlijk is er dukkha, de boeddhistische theorie dat pijn het gevolg is van hechting en vergankelijkheid; weltschmerz, de Duitse term voor ontevredenheid, veroorzaakt door de botsing tussen de echte en de ideale wereld. En tegenwoordig is er FOMO ('fear of missing out', oftewel de angst om iets te missen): het gevoel dat zich perfect laat omschrijven als de angst of depressieve gevoelens tijdens een vrijdagavond die je in je eentje doorbrengt in een kamer die verlicht wordt door een enkel iPhone-scherm, terwijl je je Instagram-vrienden stalkt om te zien of zij iets leukers aan het doen zijn.

FOMO is het nieuwste symptoom van moeheid dat wordt veroorzaakt door de technologische mediawereld waar we tegenwoordig in leven. Ook al kun je de term wegzetten als nikszeggende slang, er zit zeker een kern van waarheid in. Dat vindt ook Dr. Amy Summerville, die universitair docent is op de psychologieafdeling van de universiteit van Miami, waar zij onderzoek doet naar 'spijt'.

Ook Dr. Abigail Scholer, professor in sociale psychologie aan de universiteit van Waterloo, gelooft dat dat zo is. Ze vertelde aan THUMP dat uitdrukkingen als FOMO ons helpen om te kunnen labelen en identificeren 'wat het betekent om mens te zijn'. Hoewel geen van beide op de hoogte zijn van officiële onderzoeken naar FOMO, denken ze wel alle twee dat de term, en dus het gevoel, raakt aan eerdere theorieën uit de sociale psychologie.

"Sociale interactie zit diep geworteld in de mensheid, het is vergelijkbaar met de behoefte naar voedsel en onderdak," zegt Dr. Summerville.

FOMO heeft veel te maken met die sociale noodzakelijkheid; naast andere criteria voor een succesvol leven, zoals promotie op je werk of werken aan een strak festivallichaam, is tijd maken voor je vrienden ook ontzettend belangrijk. De opwinding die anderen ervaren kan onze eigen gevoelens van succes beïnvloeden.

Spijt is misschien wel de meest voor de hand liggende emotie gerelateerd aan FOMO. "Het is een soort van de emotionele equivalent van fysieke pijn, zoals wanneer je je hand op een hete kachel legt," zegt Dr. Summerville. Maar bij FOMO kan die spijt gaan over iets wat nog in de toekomst moet gebeuren, en dat wordt geduid als een 'affectieve voorspelling' – we proberen te voorspellen hoe we ons zouden kunnen voelen, op basis van gebeurtenissen die nog niet zijn gebeurd.

Het goede nieuws is dat je je waarschijnlijk gewoon te veel zorgen maakt. "Uit onderzoek blijkt vrij consequent dat mensen het gevoel van wat ze denken te zullen gaan voelen, overschatten," legt Dr. Summerville uit. "Die gevoelens lijken veel erger te zijn dan de werkelijke ervaring." Dat wil zeggen dat het zielige verhaal dat je jezelf maar blijft vertellen over hoeveel plezier iedereen wel niet heeft zonder jou op dat ene festival, lag niet zo erg is als je denkt.

FOMO heeft ook een hechte band met technologie en sociale media – die ongebreidelde, voyeuristische toegang tot het leven van anderen, gepresenteerd in foto's en statusupdates. Dat is voornamelijk belangrijk voor elektronische muziekfans, omdat die volgens een onderzoek uit 2015 de neiging hebben om actiever te zijn op social-mediaplatforms (EDM-fans tweeten gemiddeld elf keer per dag, terwijl de gemiddelde Twitteraar nog geen twee tweets per dag doet). "Sociale media geeft de kans om veel meer te vergelijken," vertelt Dr. Scholer. "Voor sommige mensen werkt dat motiverend, omdat het ze ideeën geeft en inspireert. Voor anderen kan het ook bedreigend zijn, op tijdelijk of lange termijn, omdat ze er geen deel van uitmaken."

Dr. Summerville zegt: "Spijt wordt veroorzaakt door de werkelijkheid te vergelijken met de ingebeelde werkelijkheid." Dat gevoel wordt sterker naarmate een alternatieve mogelijkheid makkelijker wordt om je voor te stellen – een nederlaag van twee punten voor een voetbalteam is erger dan een nederlaag van twintig punten, omdat de uitkomst dichter bij de winst zit. "En eigenlijk maken de video's en instagramfoto's van hoe leuk iedereen het heeft gemakkelijker om je voor te stellen hoe het zou zijn geweest om ook op dat feest te staan," zegt Dr. Summerville.

Ze merkte ook nog het belang op van een van haar eerdere onderzoeken naar spijt, waarin deelnemers een variant van blackjack speelden. De verliezende spelers waren "meer geïnteresseerd in wat een andere kaart voor hen had kunnen betekenen. Als ze tevreden waren met hun spel, waren ze minder geïnteresseerd in dat soort informatie. Door die andere kaart te zien, kregen ze eerder de neiging om zich ietsje beter te voelen," zegt ze.

Nu we dit allemaal weten: wat kunnen we doen om FOMO te overwinnen, behalve stoppen met eindeloos doorscrollen op instagram? Dr. Summervile herhaalt dat buiten het ideaalplaatje van een goed feest of festival, er ook veel dingen minder leuk zijn – verbranden door de zon en dixies bijvoorbeeld. Het is goed om je fantasie een beetje bij te stellen.

Ook helpt het om bewust te zijn van de reden waarom je dingen mist. "Waarschijnlijk heb je besloten om thuis te blijven omdat een fles wijn en een Netflix-account je een uitstekend idee leken," voegt ze eraan toe. Dus schenk dat glas nog een keer vol, leg je telefoon weg en herinner jezelf eraan dat het leven goed is – ook als je je avond een keer doorbrengt met je kat op schoot en de fictieve personages uit je lievelingsserie.

Dr. Summerville is op Facebook // Twitter